نگاه ویژه; بازخوانی روابط دختر و پسر

نگاه ویژه

نگاه ویژه; بازخوانی روابط دختر و پسر
یکی از مسائل مهم اجتماعی در سال‌های اخیر در جمهوری اسلامی ایران، مسئله روابط دختر و پسر است. درباره این پدیده، مانند بسیاری پدیده‌های اجتماعی دیگر، دیدگاه‌های متفاوت وگاه متضادی وجود دارد که می‌توان تا حد زیادی آن‌ها را تیپ‌بندی کرد.اکثر والدین،‌ مربیان و کسانی که دغدغه حفظ سنت‌ها و آموزه‌های دینى- اخلاقی را دارند، با نگاهی انتقادی‌تر به این پدیده توجه می‌کنند. برخی کارشناسان امور تربیتی و روانشناسی آن را مرحله‌ای از بلوغ فکری و رشد شخصیت می‌دانند که موفقیت در آن به معنای موفقیت در فرآیند اجتماعی شدن است.

گروهی از متخصصان علوم اجتماعى، روابط دختر و پسر را از ویژگی‌های جوامع مدرن یا در حال گذار به سوی مدرنیته تلقی می‌کنند، ‌به این معنا که جوامع مدرن خواه‌ ناخواه باید خود را برای مواجهه با این پدیده در سطح گسترده و در اشکال گوناگون آماده کنند.
بدیهی است آنچه باعث می‌شود مواضع گروه‌های مختلف- صرف‌نظر از گروه جوانان- در موضوع روابط دختر و پسر تا این حد متنوع باشد، از یک‌سو به فقدان پژوهش‌های جامع‌الاطراف و مستند بر‌می‌گردد و از سوی دیگر در ابهام موضوع ریشه دارد. فقدان پژوهش‌های کافی درباره روابط دختر و پسر در ایران، معلول امور فراوانی است که از آن جمله می‌توان به حساسیت‌های عمومی جامعه در طرح موضوعات و مسائلی که به حوزه روابط جنسی و خصوصی افراد مربوط می‌شوند، اشاره کرد. در این قبیل مسائل،‌ از یک طرف اشخاص غالباً از بیان واقعیت‌ها طفره می‌روند و از طرف دیگر مؤسسات و سازمان‌های متولی امور پژوهشى، همین مطالعات و پژوهش‌های اندک را در دسترس قرار نمی‌دهند.
ابهام موضوع روابط دختر و پسر در ایران نیز در عوامل متعددی ریشه دارد؛ بخشی از ابهام به دلیل آن است که روابط دختر و پسر در ایران، طیف وسیعی از روابط را شامل می‌شود. از رابطه ساده و محاورات عادی میان دو همکار و یا دو همکلاسى،‌ تا مراودات عاشقانه و در نهایت رابطه جنسی کامل؛ اما به نظر می‌رسد بخشی از ابهام موضوع،‌ به غفلت از ماهیت و اشکال جدید روابط دختر و پسر بازمی‌گردد که توجه به آن به تنقیح موضوع کمک شایانی می‌کند؛ ‌اگرچه اختلاف‌نظرها همچنان باقی خواهند ماند.
«روابط دختر و پسر» در دنیای مدرن مانند بسیاری مفاهیم دیگر از جمله مفهوم‌ جوانى[1] از مفاهیم و پدیده‌های مختص مدرنیته است. گسترش شهرنشینى، صنعتی شدن،‌ هسته‌ای شدن خانواده‌ها و بسیاری از پدیده‌های مدرن دیگر، مفاهیم و پدیده‌هایی هستند که در تحلیل مفاهیم جوانی و روابط دختر و پسر بسیار راهگشا می‌باشند. در گذشته مفهوم جوانى، مفهوم زیست‌شناختی بود که بر دوره‌ای از عمر انسان اشاره می‌کرد. در این دوره، نیروهای جسمانی و غریزی در اوج کمال است. اما در دنیای جدید، مفهوم جوانی مقوله‌ای اجتماعی محسوب می‌شود که در تعامل با سایر مقولات اجتماعى، نقش‌ها و تعاملات خاصی را ایجاد می‌نماید. تغییر ساختارهای اجتماعى،‌ سبک‌های زندگی و خرده‌فرهنگ‌ها، به تغییر مفهوم جوانی و کنش‌های جوانان منجر می‌شوند. موضوع روابط دختر و پسر در ایران، موضوعی است که جمعیت درگیر آن را جوانان تشکیل می‌دهند. فهم عمیق واقعیت‌های زندگی جوانان ایرانى، ما را به درک عمیق‌تر موضوعات وابسته، از جمله روابط دختر و پسر سوق خواهد داد. از آنجا که جامعه ایرانی جامعه‌ای در حال گذار به سوی مدرنیته است و همچنان سنت‌ها و نهادهای سنتی در برابر مدرنیته و مظاهر آن مقاومت می‌کنند، باید در تعمیم واقعیت‌ها و ویژگی‌های جوامع مدرن به جامعه ایرانى، جانب احتیاط را پیش گرفت.
در این نوشتار مؤلفه‌های اساسی روابط دختر و پسر بیان می‌‌شود و سپس با تحلیل وضعیت روابط دختر و پسر در ایران، عوامل و دلایل گسترش این امر مورد بررسی قرار خواهد گرفت و در پایان به بیان برخی پیامدهای این روابط و بایسته‌های آن خواهیم پرداخت.

حوراء :: دی 1387- شماره 28