دانستنی هایی از قرآن تقسیمات قرآن 1023

دانستنی هایی از قرآن  تقسیمات قرآن

بنام خداوند بخشنده مهربان

تقسیمات قرآن: بخش بندى هاى قرآن از جهات گوناگون

تقسیمات مختلف قرآن از عصر پیامبر(صلى الله علیه وآله) و نزول قرآن تاکنون همواره مورد توجه بوده و درباره آن بحث هایى نسبتاً گسترده انجام شده است. این تقسیمات عمدتاً در محورهاى ذیل بوده است

 تقسیم بندى قرآن به سوره ها و آیات
تقسیم بندى قرآن به  آیات و سوره ها با توجه به زمان و مکان نزول 
 تقسیم بندى قرآن به سوره ها با توجه به بلندى، کوتاهى و شمار آیات
تقسیم بندى قرآن به  اجزاء، احزاب، ارباع، انصاف، اثلاث  
تقسیم بندى قرآن به سوره ها با توجه به سرآغازهایشان
 تقسیم بندى قرآن به محتواى قرآن

که به فضل خداوند تبارک وتعالی 

 به تشریح مختصری از تقسیمات قرآن در حوزه هاى یاد شده مى پردازیم 

سوره هاى قرآن از نظر بلندى و کوتاهى و شمار آیات آن ها به 4 گروه

طُوَل، مئون، مثانى و مفصّل تقسیم شده اند: این تقسیم بندى توقیفى و در

روایتى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) آمده است که خداوند به جاى تورات

سبع طُوَل (طوال) و به جاى انجیل مئون و به جاى زبور مثانى به من داده است

با مفصّل بر دیگر پیامبران برترى داده شده ام. در برخى نقل ها آمده است

 که به جاى تورات سبع طُوَل و به جاى انجیل مثانى و به جاى زبور مئون به من داده شد

ب. مئون و مثانى

مئون جمع مأة به معناى 100 و مثانى جمع مَثْنى یا مَثْناة به معناى دو دو است. در تعریف این دو اصطلاح نظرهاى مختلفى بیان شده است

یک. جمعى به آن دسته از سوره ها که 100 آیه یا اندکى بیش یا کمتر از آن دارد مئون و به سوره هاى بعد از مئون مثانى گفته اند. چون نسبت به مئون در مرتبه دوم قرار دارند. ولى مصداقى براى این دو مجموعه بیان نکرده اند. اما جمعى تعریف یاد شده از مئون را شامل سوره هاى اسراء، کهف، مریم، طه، انبیاء، حجّ و مؤمنون دانسته و سوره هاى یونس، هود، یوسف، رعد، ابراهیم، حجر و نحل را مثانى معرّفى کرده اند، زیرا بعد از سبع طول و دومى آن هاهستند . ولى این بیان تمام نیست. زیرا 23 سوره قرآن که از سوره نور تا بعد از حوامیم (محمّد) است تحت هیچ یک از عناوین چهارگانه طول، مئون، مثانى و مفصل مندرج نیستند . افزون بر این معلوم نیست با چه توجیهى سوره حجّ که فقط 78 آیه دارد از مئون شمرده شده و سوره حجر که 99 آیه دارد از آن به شمار نیامده است؟ البته ایراد نخست بر فیض کاشانى که 23 سوره یاد شده را نیز از مثانى دانسته است وارد نیست. زرکشى نیز سوره هاى بعد از سبع طول را مئون و سوره هاى بعد از مئون را که از مئون کوتاه تر و از مفصل بلندترند مثانى دانسته است  

دو. صیدلانى و برخى دیگر 11 سوره برائت، نحل، هود، یوسف، کهف، بنى اسرائیل (اسراء)، انبیاء، طه، قد افلح (مؤمنون)، شعراء، و صافّات را مئون و 20 سوره احزاب، حجّ، نمل، قصص، نور، انفال، مریم، عنکبوت، روم، یس، حجر، رعد، فرقان، سبأ، ملائکه (فاطر)، ابراهیم، ص، محمّد، لقمان و زمر را از مثانى دانسته است و سوره هاى حوامیم و ممتحنات را نیز با وجود آنکه در روایت یاد شده از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نیامده اند قسیم 4 مجموعه طول، مئین، مثانى و مفصّل قرار داده است

سه. برخى دیگر، سوره هاى حوامیم، فصّلت و فتح را نیز بر 20 سوره یاد شده افزوده اند

چهار. در نقلى از محمد بن طلحه 26 سوره از مجموعه مثانى شناخته شده است که 20 سوره آن همان سوره هایى اند که صیدلانى آن ها را از این مجموعه دانسته و در خصوص 6 سوره دیگر ابن منظور از 5 سوره زخرف، مؤمن، سجده، احقاف و جاثیه یاد کرده، مى گوید: سوره ششم از روایت افتاده است؛ ولى احتمالاً سوره حمد باشد . ولى در نقل فیروزآبادى سوره احزاب به عنوان آخرین عضو این مجموعه آمده است

پنج. برخى نیز همه سوره هایى را که بعد از سبع طول تا پس از حوامیم آمده اند مئون دانسته اند.احتمالاً این ها کسانى باشند که سوره حمد را مثانى معرفى کرده اند.  از جمعى نقل شده که مثانى همه قرآن است. که البته در این صورت مثانى به معناى منعطف و مفسر بودن بعضى آیات بر بعضى دیگر و از موضوع تقسیمات قرآن خارج است. برخى سوره بقره تا توبه را مثانى

دانسته اند. =>سبع مثانى

شش. ماوردى مئون را سوره هایى دانسته که 200 آیه یا نزدیک به 200 آیه دارد

هفت. برخى سوره انفال را تا آخر سوره سجده به استثناى سوره 
یونس (24 سوره) از مجموعه مئون و سوره احزاب را تا ق (18 سوره) از مجموعه مثانى دانسته است.  به هر حال این تعریف ها حدسى اند و دلیلى پذیرفتنى ندارند

پروردگارا به آیات قر آنت در ظهور حضرت مهدی (عج) تعجیل بفرما

لازم است دانستنی هایی از قرآن  1010 و   1011  و1016 و1017و1022را نیز مطالعه نمایید