بهانه را از بیماردلان بگیریم
* بد حجابىهاى گذشته قابل عفو است !!
« یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلابِیبِهِنَّ ذلِکَ أَدْنى أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً ؛ اى پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو : روسرىهاى بلند بر خود بیفکنند ، این (عمل) مناسبتر است ، تا (به عفّت و پاکدامنى) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند ، و خداوند آمرزنده مهربان است.» (احزاب ، 59)
نکتهها :
«جلابیب» جمع «جلباب» ، به معناى مقنعهاى است که سر و گردن را بپوشاند ، (تفسیر مجمع البیان) و یا پارچه بلندى که تمام بدن و سر و گردن را مىپوشاند . (تفسیر المیزان)
در آیات گذشته سخن از اذیّت و آزار مؤمنان به دست منافقان بود . این آیه مىفرماید: « براى آنکه زنان مؤمن مورد آزار افراد هرزه قرار نگیرند ، به گونهاى خود را بپوشانند که زمینهاى براى بىحرمتى آنان فراهم نشود .»
بر اساس این آیه، نوعى روسرى مورد استفادهى زنان آن زمان بوده ، لکن زنان در پوشاندن خود از نامحرم دقّت نمىکردهاند . لذا سفارش این آیه ، نزدیک کردن جِلباب به خود است ، نه اصل جلباب که امرى مرسوم بوده است .
این آیه که فرمان حجاب مىدهد ، با تهدید مطرح نشده ، بلکه فلسفهى حجاب را چنین تبین مىکند : زنان و دختران ، اگر بخواهند از متلکها ، تهمتها ، تهاجمها و تهدیدهاى افراد آلوده و هرزه در امان باشند باید خود را بپوشانند .
آفات بىحجابى :
1ـ رونق گرفتن چشم چرانى و هوسبازى.
2 ـ توسعهى فساد و فحشا.
3ـ سوء قصد و تجاوز به عنف.
4 ـ باردارىهاى نامشروع و سقط جنین.
5 ـ پیدایش امراض روانى و مقاربتى.
6ـ خودکشى و فرار از خانه در اثر آبروریزى.
7ـ بى مهرى مردان چشم چران نسبت به همسران خود.
8 ـ بالا رفتن آمار طلاق و تضعیف روابط خانوادگى.
9ـ رقابت در تجمّلات.
10ـ ایجاد دلهره براى خانوادههاى پاکدامن.
وَ ما یُدْرِیکَ لَعَلَّ السَّاعَةَ قَرِیبٌ- یَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ یَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ ؛ تو نمىدانى شاید قیامت نزدیک باشد ، اما کسانى که به آن ایمان ندارند براى آن عجله مىکنند ، ولى مؤمنان از آن بیمناکند و مىدانند حق است
پیامهای آیه :
1ـ در امر به معروف ، اوّل از خودىها شروع کنیم سپس دیگران . «قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِینَ»
2ـ در احکام الهى ، تفاوتى میان همسران و دختران پیامبر با دیگر زنان نیست . «لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِینَ»
3ـ پوشیدن لباسى که معرّف شخصیّت زن براى تأمین عفّت و آبرو باشد ، لازم است . «یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ»
4ـ بهانه به دست بیماردلان و مزاحمان عفّت عمومى ندهید . (در آیات قبل هشدار به اذیّت کنندگان بود ، در این آیه تکلیف اذیّت شوندگان را مطرح مىکند .) «یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ»
5ـ رفت و آمد زنان در خارج از منزل ، با حفظ عفّت عمومى مانعى ندارد . «یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ»
6ـ در امر به معروف و نهى از منکر، دلیل امر و نهى خود را بیان کنید . «فَلا یُؤْذَیْنَ»
7ـ نوع لباس مردم در جامعه ، مىتواند معرّف شخصیّت ، مکتب و هدف آنها باشد . «یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ»
8ـ سرچشمهى بسیارى از مزاحمتهاى هوسبازان نسبت به زنان و دختران ، نوع لباس خود آنهاست . «یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ»
9ـ زنان با حجاب باید با حضور خود در صحنه ، جوّ عمومىِ عفاف و پاکدامنى را حفظ کنند و فرصت مانور را از هوسبازان بگیرند . «یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ»
10ـ بد حجابىهاى گذشته قابل عفو است . «غَفُوراً رَحِیماً»
11ـ مغفرت خداوند همراه با رحمت اوست . «کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً»
* قیامت کى بر پا مىشود؟!
« یَسْئَلُکَ النَّاسُ عَنِ السَّاعَةِ قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ اللَّهِ وَ ما یُدْرِیکَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَکُونُ قَرِیباً ؛ مردم پیوسته از زمان وقوع قیامت از تو مىپرسند ، بگو: علم آن تنها نزد خداست و تو چه مىدانى؟ شاید قیامت نزدیک باشد .»(احزاب ، 63)
انگیزههاى سؤال متعدّد است :
گاهى سؤال، براى آزمایش کردن است . مانند سؤالات امتحانى.
گاه از روى استهزا است . مانند پرسش قدرتمند متکبّر از ضعیف.
گاه از روى تعجّب است . مانند پرسش انسان ترسو از انسان شجاع.
گاه براى به بن بست کشاندن است. مانند پرسش بازپرس از مجرم.
گاه براى به انحراف کشیدن است . مانند پرسش استاد منحرف از شاگرد.
گاه براى ایجاد شک در دیگران است . مانند پرسش منحرفان.
گاه براى رفع نگرانى است . پرسش مادر از فرزند.
گاه براى دانستن است . مانند پرسش جاهل از عالم.
و گاهى سؤال، براى توبیخ است . مانند پرسش معلم از دلیل تنبلى شاگرد.
در این آیه نیز، سؤال از زمان قیامت مىتواند انگیزههاى متفاوتى داشته باشد.
این احتمال وجود دارد که بعضى از مؤمنان از روى حس کنجکاوى و یا براى دریافت اطلاعات بیشتر چنین سؤالى را از پیامبر گرامى اسلام (صلی الله علیه و آله) مطرح کرده باشند ، اما با توجه به آیاتى که بعد از این آیه مىآید معلوم مىشود که این احتمال که منافقان و اشرار ، گاه به عنوان استهزاء و یا به منظور ایجاد شک و تردید در قلوب سادهدلان این سؤال را مطرح مىکردند ، نزدیکتر است .
شاهد این سخن آیه دیگرى است که در همین زمینه در سوره شورى آمده است : « وَ ما یُدْرِیکَ لَعَلَّ السَّاعَةَ قَرِیبٌ- یَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ یَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ ؛ تو نمىدانى شاید قیامت نزدیک باشد ، اما کسانى که به آن ایمان ندارند براى آن عجله مىکنند ، ولى مؤمنان از آن بیمناکند و مىدانند حق است .» (شورى ، آیه 17 و 18).
و نیز در این آیه (63 ، احزاب) کلمهى «قریب» براى مذکّر و مؤنّث به کار مىرود : «لَعَلَّ السَّاعَةَ تَکُونُ قَرِیباً» و نفرمود : «قریبة» ، نظیر جملهى : «إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ» (اعراف، 56) پایان آیه نوعى دلجویى از پیامبر است که از بهانههاى کفّار خسته مباش که به زودى به حسابشان رسیدگى مىشود : «تَکُونُ قَرِیباً»
یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلابِیبِهِنَّ ذلِکَ أَدْنى أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً ؛ اى پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو : روسرىهاى بلند بر خود بیفکنند ، این (عمل) مناسبتر است ، تا (به عفّت و پاکدامنى) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند ، و خداوند آمرزنده مهربان است
پیامهای آیه :
1ـ با این که خداوند انبیا را از غیب آگاه مىکند : «فَلا یُظْهِرُ عَلى غَیْبِهِ أَحَداً إِلَّا مَنِ ارْتَضى مِنْ رَسُولٍ» (جن، 26 27) ، لکن آگاهى انبیا نیز محدود است .«عِلْمُها عِنْدَ اللَّهِ»
2ـ نه لازم است همه چیز را بدانیم و نه لازم است به هر سؤالى پاسخ دهیم . «عِلْمُها عِنْدَ اللَّهِ»
3ـ ندانستن زمان وقوع قیامت ، به ایمان و یقین به اصل آن ، ضررى نمىزند . «عِلْمُها عِنْدَ اللَّهِ»
4ـ برخى علوم مخصوص خداست . «عِلْمُها عِنْدَ اللَّهِ»
5ـ هر ندانستنى عیب نیست : «وَ ما یُدْرِیکَ» (بلکه اگر زمان وقوع قیامت را بدانیم تعادل خود را از دست مىدهیم.)
6ـ در تربیت باید افراد را میان بیم و امید نگاه داشت . «لَعَلَّ»
7ـ براى وقوع قیامت هر لحظه باید آماده باشیم . «لَعَلَّ السَّاعَةَ تَکُونُ قَرِیباً»
