«برنامه هفتگی»
«برنامه هفتگی»
در کتاب «جمال الاسبوع»، از امام هادی (علیه السلام) چنین نقل شده است:
روزی یکی از دوستان امام، در زندان به دیدن وی رفت و معنای این سخن پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) را که «لا تعادوا الایام فتعادیکم؛ با روزها دشمنی نکنید که آنها نیز با شما دشمنی خواهند کرد»، از ایشان پرسید. حضرت در جواب فرمود: مراد از ایام، ماهستیم تا آسمان ها و زمین پابرجاست. شنبه به نام رسول خداست؛ یک شنبه به نام امیرالمؤمنین (علیه السلام)، دوشنبه به نام حسن و حسین (علیهماالسلام)، سه شنبه به نام علی بن حسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد (علیهم السلام)، چهارشنبه به نام موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی (علیه‌السلام) و من (امام هادی (علیه السلام) و پنج شنبه به نام فرزندم حسن (علیه السلام) و جمعه به نام فرزندم مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. [28]
حال به بیان آداب روزهای هفته می‌پردازیم:
شنبه
1. خواندن دعای روز
به نام خدای بخشنده مهربان
به نام خدا، کلمه پناهندگان، و گفتار پناه گیرندگان؛ و پناه می‌برم به خدای بزرگ از ستم ظالمان و نیرنگ حسودان و ظلم ظالمان؛ و سپاس می‌گویم او را برتر از سپاس سپاسگزاران. بار خدایا! تویی تنها بدون شریک و پادشاه بدون تملیک. ضدیت نشود با حکم تو، و نزاع نشود در ملک تو. از تو خواهم که درود فرستی بر محمد، بنده تو و فرستاده تو و به من بدهی از سپاسگزاری نعمت‌هایت آنچه که بدان، مرا به نهایت رضایت و خشنودی خودت برسانی، و این که کمک کنی مرا بر طاعت و فرمانبری خودت و ملازم بودن به عبادت و بندگی‌ات و شایستگی برای ثواب و پاداش تو به وسیله لطف و عنایت خودت؛ و رحم کنی بر من که مرا بازداری از گناهانت تا زنده‌ام، و توفیقم دهی به آنچه سودم رساند تا عمرم دهی، و این که به کتاب خودت سینه‌ام را گشایش دهی، و به وسیله خواندن قرآن، گناهم را بریزی، و ببخشی به من سلامتی را در دین و جانم، و ا ین که هراسناک نکنی از من، اهل انس مرا و تمام کنی احسان خودت را در باقی مانده عمرم، چنانچه احسان کردی در گذشته آن، ای مهربان‌ترین مهربانان!
2. خواندن زیارت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)
شهادت می‌دهم که خدایی جز خدای یگانه نیست. شریکی برای او نیست؛ و گواهی می‌دهم که تو رسول او هستی،و تو محمد، فرزند عبدالله هستی؛ و گواهی می‌دهم که تو رسانیدی پیام‌های پروردگارت را، و اندرز دادی امتت را، و جهاد کردی در راه خدا به حکمت و پند نیکو، و ادا کردی آنچه به عهده‌ات بود از حق؛ و تو به مؤمنان، مهربانی و بر کافران، سختگیری؛ و بندگی کردی خدا را با اخلاص، تا یقین برایت آمد و خدا تو را به اشرف مقام مکرمان رسانید. سپاس خدا را که ما را به وسیله تو از شرک و گمراهی رها ساخت. بار خدایا! درود فرست بر محمد و آل او؛ و مقرر فرما درودهای خود و درودهای فرشتگان پیامبران و رسولان و بندگان شایسته خودت را و اهل آسمان‌ها و زمین‌ها و هر که تو را تسبیح گوید، ای پروردگار جهانیان، از اولین و آخرین، بر محمد، بنده‌ات و رسولت و پیامبرت و امین خودت و نجیبت و دوستت و برگزیده‌ات و بنده پاک و مخصوص درگاهت و خاص و خالص تو و بهترین از خلقت؛ و عطا کن به او برتری و فضیلت و وسیله شفاعت ودرجه بلند، و برسان او را به مقام ستوده‌ای که رشک برند بر او اولین و‌آخرین. خدایا تو گفته‌ای که اگر آنها گاهی که بر خود ستم می‌کردند، نزد تو می‌آمدند و از تو آمرزش می‌خواستند و رسول هم آمرزش آنها را می‌خواست، هر آینه، خدا را بسیار توبه‌پذیر و مهربان می‌یافتند. خدایا! من برای توبه و آمرزش از گناه، نزد پیغمبرت آمدم. پس رحمت فرست بر محمد و آلش، و گناهانم را بیامرز. ای سرور ما! رو به تو دارم و به خاندان تو و به سوی خدای تعالی روم که پروردگار تو و پروردگار من است تا بیامرزد مرا.
سپس سه مرتبه بگو: ما از خداییم و به سوی او بر می‌گردیم.
پس بگو: سوگوار توایم ای حبیب دل‌های ما! چه اندازه بزرگ است سوگواری بر تو که وحی از ما بریده شد و تو از را از دست داده‌ایم. پس به درستی که ما از خداییم و به سوی او برمی‌گردیم. ای سرور ما، ای رسول خدا، صلوات و درود خدا بر تو و بر خاندان پاک تو! امروز شنبه است و آن، روز توست و من در آن، مهمان تو هستم و پناهنده توام. پس مهمان نوازی کن مرا و پناه ده؛ زیرا تو کریمی و مهمان دوست و مأمور پناه دادن هستی، مهمان نوازی‌ام کن و خوب پذیرایی‌ام کن، و پناهم بده و خوب نگهداری‌ام کن و به منزلت خدا نزد تو و نزد خاندانت، و به مقامی که نزد او دارید، و به آن علمی که به شما سپرده؛ زیرا او کریم‌ترین کریمان است.
3. رفتن بانوان بر سر مزار شهدا. در روایتی آمده است که حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها)، صبح روزهای شنبه بر سر مزار شهدا می‌رفت.[29]
4. خواندن سوره‌های اخلاص، ناس و فلق.[30]
یکشنبه
1. خواندن دعای روز
به نام خدای بخشنده و مهربان
به نام خدایی که امید ندارم جز به فضل او، و نترسم جز از عدل او و دادخواهی او، و اعتماد ندارم، مگر به گفته او، و تمسک نکنم، مگر به رشته او. به تو پناه می‌برم به ای صاحب گذشت و رضوان، از ظلم و دشمنی و از دگرگونی‌های دوران، و پی در پی بودن احزان و از حوادث ناگوار و از گذشت عمر پیش از آمادگی و توشه‌گیری. به تو راه می‌جویم به سوی آنچه صلاح است و صلاح اندیش؛ و به تو یاری می‌جویم در آنچه مایه کامیابی و کامروا ساختن است؛ و به تو مایل هستم که مرا لباس عافیت و تن درستی کامل بپوشانی، و فراگیری سلامت و دوامش را؛ و به تو پناه آرم ای پروردگار، از نیرنگ‌های پنهانی شیاطین، و سپر گیرم با سلطه و قدرت تو از ستم شاهان. پس بپذیر آنچه بوده است از نمازم و روزه‌ام. و بگردان فردایم را و پس از آن را برتر از این ساعتم و این روزم، و عزیزم گردان در میان خویشان و قوم خودم، و حفظ کن مرا در بیداری و خوابم. تو ای خدا، بهترین نگه‌دارنده‌ای، و تو مهربان‌ترین مهربانان هستی. بارخدایا! من تبرئه و بیزاری می‌جویم در این روز و یکشنبه‌های بعد، از شرک و ناشایسته‌ها و بت‌پرستی و بی‌دینی، و خالص می‌گردانم برای تو دعایم را برای دریافت اجابت، و می‌ایستم بر اطاعت تو به امید پاداش و ثواب. پس درود فرست بر محمد که بهترین خلق توست و دعوت کننده به سوی حقانیت توست، و مرا عزیز دار به عزت خودت که ستم ناپذیر است، و حفظ کن مرا به دیده خود که خواب نگیرد. به پایان رسان کارم را با بریدگی از دیگران، و عمرم را به آمرزش و معرفت خودت ختم کن.
2. خواندن زیارت حضرت علی (علیه‌السلام)[31]
درود بر شجره نبویه و گلبن هاشمیه (آل هاشم)، درخشان و بارور به نبوت، و خرم به امامت، و بر دو هم جوار قبرت: آدم و نوح – که بر آنان درود باد – درود بر تو و بر خاندانت که پاک و پاکیزه‌اند. درود بر تو و بر فرشتگان اطراف تو و فرشتگان دور قبرت. ای مولایم، ای امیرمؤمنان! این روز، یکشنبه است و روز توست و به نام توست و من در آن، مهمان تو و پناهنده به توام. پس بپذیر مرا ای مولایم و پناه ده؛ زیرا تو کریم هستی، مهمان را دوست داری و دستور داری به پناه دادن. پس به جا آور آنچه که به سوی تو در آن مایل هستم و امید آن را از تو دارم، به مقام خود و خاندانت نزد خدا و مقام خدا نزد شما و به حق پسر عمت رسول خدا ـکه درود خدا بر او و خاندان او باد – و بر همه ایشان درود باد!
3. خواندن زیارت حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها)
درود بر تو ای آزموده شده. خدایی که تو را آفرید، دریافت که در این آزمایش، شکیبایی. من به تو ایمان دارم و صابرم بر آنچه پدرت و وصی او آوردند – که درود خدا بر ایشان باد – و من از تو می‌خواهم، چون که به تو ایمان دارم که توفیق تصدیق آنها را یابم تا دل‌شاد گردم. گواه باش که من به ولایت تو ولایت خاندانت – که د رود خدا بر ایشان باد – دل گرم هستم.
زیارت دیگر آن حضرت: درود بر تو این آزموده شده. آزمودت خدایی که تو را آفرید، پیش از آن که تو را بیافریند، و تو را در آنچه امتحان کرد، شکیبا یافت؛ و ما دوستان ایمان آورنده به شما و به هر چه که پدرت آورده هستیم، و هر چه که وصی او آورده –که درود بر او باد – قبول داریم و ما درخواست می‌کنیم بار خدایا! که چون ما مؤمن به آنها هستیم ما را به سبب ایمان، به درجه بلند برسانی تا خود را مژده دهیم که ما پاک شدیم به ولایت ایشان – که سلام خدا بر ایشان باد - .
دوشنبه
در روایات فراوانی آمده است که آخر روز دوشنبه و پنج شنبه، اعمال انسان بر پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و امامان (علیهم السلام) عرضه می‌گردد. لذا مناسب است که لحظه‌های آخر این دو روز، به حسابرسی کارها سپری گردد و توأم با استغفار باشد.
در روایتی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل شده است که فرمود: «بندگان مؤمن، هنگام عرضه عمل، مورد آمرزش خداوند قرار می‌گیرند؛ مگر با دیگر برادران دینی دشمنی و عداوت داشته باشند که در این صورت، آمرزش آنان به تأخیر می‌افتد تا از کینه و دشمنی دست بردارند. »[32]
1. خواندن دعای روز
به نام خدای بخشنده مهربان
سپاس از آن خدایی است که احدی را گواه نیاورد هنگامی که آسمان‌ها و زمین را بنیاد کرد، و کمکی نگرفت، هنگامی که مخلوقات و دم زنان را آفرید. و هرگز در آفرینش و الهیت، شریکی نگرفت، و کمک و پشتیبانی در یگانگی نخواهد. زبان‌ها از غایت ستودنش لال ا ست و خردها از ژرف معرفتش. و گردن کشان از هست و شکوهش فروتن شوند، و چهره‌ها از ترس او به زیر و هر بزرگی از عظمت او در مهار و مطیع. پس از آن توست سپاسی پیاپی و رشته‌دار استوار و پایدار، و رحمت‌های او بر فرستاده‌اش جاوید، و درودش تا همیشه و سرمد. بارخدایا! آغاز این روز مرا صلاح و سعادت، و میانه‌اش را رستگاری و پایانش را کامیابی قرار ده؛ و پناه می‌برم به تو از روزی که آغازش شیون و میانه‌اش بی‌تابی و پایانش دردناکی باشد. بارخدایا! من آمرزش تو را خواهانم، از هر نذری که کردم، و از هر وعده‌ای که دادم، و از هر عهد و پیمانی که بستم و گسستم و به آن وفا نکردم؛ و از تو خواهانم ادای مظلمه‌های نبدگانت را که در عهده دارم، هر کدام از بندگانت یا کنیزانت که حقی در عهده‌ام دارند و بر آنها ستم کرده‌‌ام، در جان او یا آبرو یامال و عیال و فرزند یا پشت سر او بد گفته‌ام یا باری بر او نهاده‌ام از خواهش یا هوا و هوس یا سر بزرگی یا رشک یا خودنمایی یا تعصب، حضور دارد یا غایب است، و زنده است یا مرده، اکنون دستم نمی‌رسد و نمی‌توانم به او پرداخت کنم و از او حلالیت جویم. از تو خواستارم، ای آن که حوایج را داری و آنها اجابت‌پذیر خواست تو هستند، و شتابان برای اراده تو، که رحمت فرستی بر محمد و خاندانش، و او را از من راضی کنی به هر چه خواهی، و برایم از نزد خود، رحمت ببخشی؛ زیرا آمرزش از تو نکاهد، و بخشش تو را زیان رساند، ای مهربان‌ترین مهربانان! ای خدایا!به من ببخش هر روز دوشنبه، دو نعمت از خود، جفت، در آغاز خوشبختی و فرمانبرداری خودت، و پایانش نعمت آمرزش تو باشد، ای کسی که اوست معبود، و آمرزنده گناه، جز او مفقود!
2. خواندن زیارت امام حسن (علیه‌السلام)
درود بر تو ای فرزند رسول پروردگار جهانیان! درود بر تو این پسر امیرمؤمنان! درود بر تو ای پسر فاطمه زهرا! درود بر تو ای حبیب خدا! درود بر تو ای برگزیده خدا! درود بر تو ای امین خدا! درود بر توای حجت خدا! درود بر تو ای نور خدا! درود بر تو ای راه خدا!درود بر تو ای بیان حکم خدا!درود بر تو ای یاور دین خدا!درود بر تو ای سید پاک! درود بر تو ای خوش کردار وفادار! درود بر تو ای قائم استوار! درود بر تو ای دانای تأویل! درود بر تو ای رهبر رهیاب! درود بر تو ای پاک پاکیزه! درود بر تو ای پرهیزگار پاک دامن! درود بر تو ای حق محقق! درود بر تو ای شهید صدیق! درود بر تو ای ابا محمد،حسن بن علی و رحمت خدا و برکاتش.
3. خواندن زیارت امام حسین (علیه‌السلام)
درود بر تو ای پسر رسول خدا! درود بر تو ای پسر امیرمؤمنان! درود بر تو ای پسر سرور زنان عالم!گواهی می‌دهم که تو برپاداشتی نماز را، و زکات را دادی، و امر به معروف کردی، و از منکر بازداشتی، و پرستیدی خدا را با اخلاص، و جهاد کردی در راه خدا به سزاواری تا به حق و یقین رسیدی. بر تو باد درود من تا هستم و شب روز هست، و بر خاندان پاک و پاکیزه‌ات. ای سرورم! من وابسته تو و خاندانت هستم. سلامت جوی هر کسی هستم که تسلیم شماست، نبرد کنم با کسی که با شما نبرد کنند. معتقدم به راز شما و آشکار شما و عیان شما و نهان شما. لعنت خدا بر دشمنان شما از اولین و آخرین! و من به سوی خدای تعالی بیزاری می‌جویم از آنها، ای مولایم ای ابا محمد! ای مولایم ای ابوعبدالله! امروز دوشنبه است و روز شماست و به نام شماست و من در آن، مهمان شما هستم. مرا مهمان کنید و خوب مهمانی کنید. چه خوب مهمانی شود کسی که شما میزبانش باشید، و من در آن پناهنده شمایم. مرا پناه دهید؛ زیرا شما مأمور به مهمان نوازی و پناه دادن هستید، درود خدا بر شما و خاندان شما که پاک‌اند!
4. روزه گرفتن
سیره و روش پیامبر (صلی الله علیه و آله) چنین بود که روزهای دوشنبه و پنج شنبه را روزه می‌گرفت. در روایتی از ایشان نقل شده است که فرمود: «در روز دوشنبه و پنج شنبه، رفتار انسان عرضه می‌شود و من دوست دارم کارهایم در حال روزه عرضه شود.»[33]
5. زیارت اهل قبور[34]
سه شنبه
1. خواندن دعای روز
به نام خدای بخشنده مهربان
سپاس از آن خداست و سپاس، حق توست، چنانچه شایسته سپاس فراوان است. پناه می‌برم به او از شر نفس اماره که نفس اماره، بسیار وادار به بدی کند، مگر آن که مهر ورزد پروردگارم، و پناه برم به او از شر شیطان که می‌خواهد گناه بر گناهانم افزاید، و به او حفظ خود جویم از هر جبار نابکار و پادشاه ستمکار و دشمن قهار. بارخدایا! قرارم ده از لشکر خود، زیرا لشکر تو پیروزند، و قرارم ده از حزب خود، که حزب تو همان رستگارانند، و قرارم ده از دوستانت، که دوستانت ترسی ندارند و اندوهی در دل ندارند. بار خدایا! اصلاح کن دینم را که نگهدار شأن من است، و اصلاح کن برایم آخرتم را که خانه پایدار من است، و آن گریزگاه من از مجاورت فرومایگان است، و قرار ده زندگی‌ام را مایه فزونی بر خیز، و مرگم را آسایش من از هر شری. بارخدایا! رحمت فرست بر محمد، خاتم پیغمبران و مکمل شماره رسولان و بر خاندانش که از پاکان و پاک نژادانند، و بر یاران برگزیده‌اش، و ببخش مرا در این روز سه شنبه، سه چیز. مگذار برایم گناهی مگر که آن را بیامرزی، و مگذار اندوهی، مگر این که ببری آن را، و دشمنی مگذار، مگر این که دفع نمایی آن را به وسیله نام خدا که بهترین نام‌هاست. من به نام خدا پروردگار زمین و آسمان، می‌خواهم دفع هر بدی‌ای را که آغازش خشم اوست، و جلب می‌کنم هر دلخواهی را که اولش رضای اوست. پس سرانجام مرا آمرزش قرار ده، ای ولی احسان!
2. زیارت امام سجاد، امام باقر و امام صادق (علیهم السلام)
درود بر شما ای خازنان دانش خدا! درود بر شما ای مترجمان وحی خدا! درود بر شما ای ائمه هدی! درود بر شما ای نشانه‌های روشن تقوا!درود بر شما ای فرزندان رسول خدا!من به حق شما عارف، و به مقام شما بینا، و دشمن دشمنان شما، و دوست دوستان شمایم. پدر و مادرم به قربان شما!درود خدا بر شما! بار خدایا! من دوست باشم آخر آنها را چنانچه دوست باشم اول آنها را، و بیزارم از هر همدمی جز آنها، و کافرم به هر بت و طاغوت و لات و عزی. درود خدا بر شما ای سروران من و رحمت خدا و برکاتش!و درود بر تو ای سید عابدان و نژاد وصیان!درود بر تو ای شکافنده علم پیغمبران! درود بر تو ای صادق مصدق در گفتار و کردار!سروران من!امروز، روز شماست و آن، روز سه شنبه است و من در آن، مهمان شما هستم و پناهنده به شما. مرا بنوازید و در پناه گیرید. به مقام خدا نزد شما و خاندانتان که پاک و پاکیزه‌اند!
چهارشنبه
1. خواندن دعای روز
به نام خدای بخشنده مهربان
سپاس از آن خدایی است که شب را جامه و خواب را سبب آسودگی ساخته و روز را برای تکاپو نهاده. از آن توست سپاس که مرا از خوابگاهم برانگیختی، و اگر خواسته بودی، خواب مرا ابدی می‌ساختی. سپاس آفریدی و سازمان دادی و مقرر کردی و گذراندی و میراندی و زنده کردی و بیمار نمودی و درمان کردی و به ساختی و گفتار کردی و بر عرش، استواری و بر سلطنت، پایدار. بخوانمت، چون کسی که وسیله‌اش سست است و چاره‌اش گسسته و کسی که مرگش نزدیک شده و آرزویش در دنیا گریبانگیر او شده و به رحمتت سخت نیازمند است و بزرگ است برای تقصیرش حسرت او، و بسیار است لغزش و افتش (خطایش)، و برای خاطر تو توبه کار است. رحمت فرست بر محمد خاتم پیغمبران و بر خاندان پاک و پاکیزه‌اش، و روزی کن بر من شفاعتش را - که درود خدا بر او و خاندانش – و دریغ مدار از من صحبتش را؛ زیرا تو مهربان‌ترین مهربانانی، خدیا! برآور برایم در این روز چهارشنبه، چهار حاجت را، نیرویم را صرف طاعت خود کن، و نشاطم را در عبادت خود، و رغبتم را در ثواب خودت نِه، و بی میلی‌ام را بدان چه مایه عذاب دردناک توست؛ زیرا تو بدان چه خواهی، لطف کننده‌ای.
2. خواندن زیارت امام کاظم، امام رضا، امام جواد و امام هادی (علیهم السلام)
درود بر شما ای دوستان خدا! درود بر شما ای حجت‌های خدا!درود بر شما ای نور خدا در تاریکی‌های زمین!درود بر شما!صلوات خدا بر شما و بر خاندان پاک و پاکیزه‌تان! پدرم و مادرم به قربان شما! شما با اخلاص خدا را پرستیدید، و در راه خدا جهاد کردید، چنانچه باید، تا به یقین رسیدید، لعنت کند خدا دشمنان شما را از جن و انس. همه را و من از آنان به سوی خدا و شما بیزاری می‌جویم. ای مولایم، ای ابو ابراهیم، موسی بن جعفر! ای مولایم، ای ابوالحسن، علی بن موسی! ای مولایم، ای جعفر، محمد بن علی!ای مولایم، ای ابوالحسن، علی بن محمد! من وابسته به شمایم و معتقد به راز شما و آشکار شما. مهمان شمایم در این روز که روز چهارشنبه است، و پناهنده به شمایم. مرا بنوازید و پناه دهید به خانواده خودتان که پاک و پاکیزه‌اند.
پنج شنبه
1. خواندن دعای روز
به نام خدای بخشنده مهربان
سپاس از آن خدایی است که شب تار را به قدرت خود برد و روز روشن را به رحمت خود آورد، و افکند بر من پرتوش را و مرا قرین نعمتش نمود. بارخدایا! چنان که مرا برای این روز زنده گذاشتی، برای مثل این روز زنده گذار، و رحمت فرست بر پیامبر، محمد و خاندانش، و داغدارم مکن در این روز و دیگر شب‌ها و روزها به ارتکاب حرام‌ها و اکتساب گناهان، و روزی‌ام کن خیرش را و خیر آنچه در آن است و خیر پس از آن را و بگردان از من شر آن، و شر آنچه در آن است، و شر بعد از آن را. خدایا! به عهد و رشته اسلام تو توسل می‌جویم، و به حرمت قرآن، بر تو اعتماد می‌کنم، و به محمد مصطفی – که درود خدا بر او و خاندانش باد – نزد تو شفاعت می‌خواهم. به حساب آور خدایا، تعهدی را که بدان امیدوار برآوردن حاجتم هستم ای مهربان‌ترین مهربانان! خدایا!برآور برایم در این روز پنج شنبه، پنج حاجت که جز کرمت و سعت آن را ندارد، و جز نعمتت بر ان توانا نیست: سلامتی که مرا نیروی طاعت دهد، و عبادتی که شایسته مزد فراوانم کند، و گشایشی در زندگی‌ام با روزی حلال، و مرا امنیت دهی به هنگام ترس به امنیت خود، و از حوادث پر غم و اندوه در دژ خویشم درآوری؛ و رحمت فرست بر محمد و خاندانش و توسلم را به او شفیعم ساز و روز قیامت سودبخش؛ زیرا تویی که مهربان‌ترین مهربانانی.
2. خواندن زیارت امام حسن عسکری (علیه‌السلام)
درود بر تو ای ولی خدا! درود بر تو ای حجت خدا و خاصه او! درود بر تو ای امام مؤمنان و وارث رسولان و حجت پروردگار جهانیان! رحمت فرستد خدا بر تو و بر خاندان پاک و پاکیزه‌ات! ای سرورم، ای ابا محمد حسن بن علی! من وابسته تو و خاندان توام. و این روز توست که روز پنج شنبه است، و من مهمان توام در آن و پناهنده به توام. خوب پذیرایی‌ام کن، و پناهم ده به حق خاندان پاک و پاکیزه‌ات!
3. روزه گرفتن[35]
4. صد مرتبه صلوات فرستادن بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)[36]
5. زیارت مزار شهیدان و مؤمنان[37]
6. خواندن این دعا در پایان روز
آمرزش می‌خواهم از خدایی که نیست پرستیده شایسته‌ای جز او. زنده و پاینده است و به او بازگردم، بازگشتن بنده فروتن گداو بیچاره که نتواند برای خود، کاری و دفاعی و سودی و زیانی و زندگی و مرگی و رستاخیزی، و رحمت فرستد خدا بر محمد و نژاد پاک و پاکیزه و نیک و خوش رفتارش و درود فراوان بر آنها باد!
جمعه
شب و روز جمعه، قداست خاصی در فرهنگ اسلامی دارد و تعبیرات زیبایی درباره آنها در روایات، وارد شده است که از باب نمونه،چند مورد را ذکر می‌کنیم:
1. از میان روزها، خداوند جمعه را برگزید.[38]
2. خورشید بر روزی بافضیلت‌تر از جمعه، طلوع نکرده است.[39]
3. انجام دادن کارهای نیک در روز جمعه، دو برابر روزهای دیگر پاداش و ارزش معنوی دارد.[40]
4. جمعه، حق و احترامی دارد که نباید ضایع شود.[41]
5. کسی که در شب و روز جمعه بمیرد، شهید از دنیا رفته است.[42]
شب جمعه
1. صلوات فرستادن
از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده است: شب جمعه، فرشتگانی از آسمان نازل می‌شوند که قلم و کاغذ در دست دارند و تا شب شنبه، چیزی جز صلوات نمی‌نویسند.
2. غسل.[43]
3. خواندن دعای کمیل.[44]
4. ده مرتبه خواندن این دعا
ای آنکه احسانت همیشه بر خلق، ریزان است، از آن که دو دستت به عطا بخشی باز است! ای صاحب بخشش‌های ارجمند!رحمت فرست بر محمد و خاندانش، بهترین بشر در پندار و نهاد،و بیامرز ما را ای صاحب علو مقام در این شب!
روز جمعه
1. خواندن دعای روز
ستایش خدایی راست که آغاز هستی است پیش از پیدایش و زندگی، و پایان است پس از فنای همه چیز. دانایی که از یاد نبرد هر که یادش کند، و نکاهد از آن که شکرش نماید، و نومید نسازد هر که او را بخواند، و قطع امید نکند کسی را که به امیدش باشد. خدایا! من گواهت گیرم و تو گواهی کافی هستی، و گواه می‌گیرم همه فرشتگانت و ساکنان آسمانت و حاملان عرشت را و هر که از پیغمبران و رسولانت را که برانگیختی و آفریدی از انواع خلقت که گواهی می‌دهم که تو خدایی و نیست شایسته پرستشی جز تو، یگانه‌ای، نه شریکی داری و نه برابری، و نه تخلفی در گفتار توست و نه تبدلی، و به این [گواهی می‌دهم] که محمد – که درود خدا بر او و خاندانش باد – بنده تو رسول توست و رسانده است آنچه به او تکلیف کردی و به بندگان و جهاد کرده برای خدای – عزوجل-، حق جهاد را، و او مژده داده به آنچه درست است از ثواب، و ترسانده بدانچه راست است از عقاب. بارخدایا! مرا ثابت دار بر دینت تا زنده‌ام و کج مکن دلم را پس از آن که رهنمایی‌ام کردی و ببخش به من از نزد خودت رحمت؛ زیرا تو بسیار بخشنده‌ای. رحمت فرست بر محمد و خاندانش، و مرا از پیروان و شیعیان او ساز، و در گروهش محشور کن و توفیق ادای فرایض جمعه‌ها و آنچه لازم کردی بر من در آنها از طاعت را عطا کن و آنچه را بر اهل آنها از عطا‌ها در روز جزا تقسیم کردی [بر من نیز ببخش]؛ زیرا تویی عزیز حکیم!
2. خواندن زیارت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)
درود بر تو ای حجت خدا در زمینش! درود بر توای دیده خدا بر خلقش! درود بر تو ای نور خدا که ره یابند بدان رهجویان، و گشایش شود بدان بر مؤمنان! درود بر تو ای خوش نهاد هراسان!درود بر تو ای دوست خیرخواه! درود بر تو ای کشتی نجات!درود بر تو ای چشمه حیات! درود بر تو، رحمت خدا بر تو و خاندان پاک و پاکیزه‌ات! درود بر تو، بشتابد خدا برایت آنچه را به تو وعده کرده از یاری و ظهور امر امامت. درود بر تو ای مولای من! من وابسته به توام. عارف به آغاز و انجامت. تقرب جویم به خدای تعالی به تو و خاندان تو و انتظار ظهورت و ظهور حق را به دستت دارم. و از خدا خواهم که رحمت فرستد بر محمد و خاندانش، و مرا از منتظران تو مقرر دارد، و از پیروان و یاران تو علیه دشمنانت، و از دوستانی که در رکاب تو به شهادت می‌رسند. ای مولایم، ای صاحب‌الزمان! صلوات خدا بر تو و بر خاندانت! این روز جمعه و روز توست که در آن، توقع ظهورت می‌رود و فرج برای مؤمنان به دست تو و کشتار کافران به شمشیرت، و من ای سرور من!در آن، مهمان توام و پناهندة به تو و تو ای سرورم، کریم و کریم زاده‌ای و مأمور مهمان‌نوازی و پناه دادن. مرا مهمان کن و پناه ده. صلوات خدا بر تو و بر خاندان پاکت!
3. خواندن دعای ندبه.[45]
4. غسل جمعه.[46]
5. نظافت (استحمام، کوتاه کردن ناخن، پوشیدن لباس تمیز، استعمال بوی خوش و ...).[47]
6. هدیه دادن به خانواده.[48]
7. فرستادن هزار مرتبه صلوات.[49]
8. خواندن زیارت امام حسین (علیه‌السلام).[50]
9. آموزش معارف اسلامی و مسائل دینی.
در روایتی از امام صادق (علیه‌السلام) از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل کرده که فرمود: «وای بر مسلمانی که در هفته، روزی را برای اشنایی با مسائل اعتقادی و دینی قرار ندهد!»[51]
و در حدیث دیگری، حضرت آن روز را تعیین نموده و چنین می‌فرماید: «وای بر مسلمانی که در هفته، جمعه را برای فرا گرفتن دستورات الهی خالی نگذارد!»[52]
10. شرکت در نماز جمعه در روایت آمده است: «ترک نماز جمعه، باعث محرومیت دل می‌شود.»[53]
11. خواندن دعای سمات در آخر روز (عصر)[54]
[28] - جمال الاسبوع: ص 25-26.
[29] - من لا یحضره الفقیه: ج 1،ص 114.
[30] - جمال الاسبوع: ص 48.
[31] - مفاتیح الجنان: ص 56.
[32] - جمال الاسبوع: ص 173.
[33] - محاسبة النفس: ص 20.
[34] - عروة الوثقی: ج 1، ص 443.
[35] - محاسبة النفس: ص 20.
[36] - جمال الاسبوع: ص 179.
[37] - همان، ص 180.
[38] - وسائل الشیعه: ج 5، ص 62.
[39] - همان.
[40] - وسائل الشیعه: ص 63.
[41] - همان.
[42] - جمال الاسبوع: ص 183.
[43] - عروة الوثقی: ج 1، ص 461.
[44] - مفاتیح الجنان: ص 62.
[45] - مفاتیح الجنان: ص 532.
[46] - عروة الوثقی: ج 1،ص 455.
[47] - وسائل الشیعه: ج 5، ص 48 – جمال الاسبوع: ص 367.
[48] - بحارالانوار: ج 59، ص 32، حدیث 4.
[49] - جمال الاسبوع: ص 138.
[50] - وسائل الشیعه: ج 10، ص 176.
[51] - بحارالانوار: ج 1، ص 374.
[52] - همان: ج 59، ص 36.
[53] - وسائل الشیعه: ج 5، ص 5.
[54] - جمال الاسبوع: ص 523 – مفاتیح الجنان: ص 71.
