اعمال امیرالمؤمنین(ع) در شب‌های قدر

(بسم الله الرحمن الرحیم)

امام علی(ع) در شب‌های قدر حال ویژه‌ای داشتند و در بدترین وضع مسجد مدینه که گل و آب آنجا را فراگرفته بود، مشغول عبادت و شب‌زنده‌داری می‌شدند.

شب‌های قدر در فرهنگ اسلام و روایت ائمه (ع) جایگاه بسیار ارزشمندی دارد تا آنجایی که امامان درباره آنها به کرات سخن گفته‌اند و شب‌های قدر را از شب‌های تقدیر و سرنوشت ساز انسان‌ها نام برده‌اند.

امام علی(ع) که در شب نوزدهم ماه مبارک رمضان در مسجد کوفه ضربت خوردند و در شب بیست و یکم به لقاء الله رسیدند، نیز تعبیرات زیبایی از شب‌های قدر دارند و خودشان نیز اعمال خاصی را در این شب‌ها به جا می‌آورند.

ایشان در روایتی می‌فرمایند که ««أنَّ رَسُولَ اللّهِ کانَ یَطْوى فِراشَهُ وَ یَشُدُّ مِئْزَرَهُ فِى الْعَشْرِ الاْءَواخِرِ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ وَ کانَ یُوقِظُ أَهْلَهُ لَیْلَةَ ثَلاثٍ وَ عِشْرینَ وَ کانَ یَرُشُّ وُجُوهَ النِّیامِ بِالْماءِ فى تِلْکَ اللَّیْلَةِ» ؛

رسول خدا(ص) در این شب‌ها رخت‏خواب خویش را جمع می‌کرد و کمربند (همّت براى عبادت) را در دهه آخر از ماه رمضان محکم می‌بست، همیشه این گونه بود که اهل و عیالش را در شب بیست و سوم بیدار نگه می‌داشت و بر روى خواب رفتگان در آن شب آب مى‌‏پاشید (تا از درک شب قدر، و درک شب زنده‏‌دارى محروم نشوند).

همچنین درباره دیگر اعمال پیامبر(ص)، ایشان فرمودند که پیامبر اسلام(ص) همیشه در دهه آخر ماه رمضان در حال اعتکاف بود تا آن وقت که خداوند او را گرفت.

امام علی(ع) در طول سال، شب هنگام آن زمان که پرده‌های تاریکی انداخته می‌شد،‌ بیدار و مشغول عبادت و شب زنده‌داری می‌شدند، ایشان در شب‌های قدر حال ویژه‌ای داشتند و در بدترین وضع که مسجد مدینه را گل و آب فرا گرفته بود،‌ مشغول عبادت و شب زنده‌داری می‌شدند، به ویژه در شب قدر آخر عمر خویش، حال فوق‌العاده‌ای داشتند.

امام(ع) در شب‌های ماه مبارک رمضان و شب‌های قدر به مردم اطعام و آن‌ها را موعظه می‌کردند، در روایتی آمده است که:

«کانَ عَلِىُّ بْنُ أَبى طالِبٍ علیه‏السلام یَعُشُّ النّاسَ فى شَهْرِ رَمَضانَ بِاللَّحْمِ وَ لا یَتَعَشّى مَعَهُمْ فَإِذا فَرِغُوا خَطَبَهُمْ وَ وَعَظَهُمْ... وَ قالَ فى خُطْبَتِهِ إِعْلَمُوا أَنَّ مِلاکَ اَمْرِکُمُ الدّینُ وَ عِصْمَتَکُمُ التَّقْوى وَ زینَتَکُمُ الاْءَدَبُ وَ حُصُونُ اَعْراضِکُمُ الْحِلْمُ؛

همیشه على بن ابیطالب(ع) شام و افطارىِ تهیه شده از گوشت را به مردم در ماه رمضان مى‏‌داد، ولى خود از آن (گوشت) استفاده نمی‌‏کرد. پس هنگامى که (از خوردن شام) فارغ مى‏‌شدند، براى آنها خطبه مى‏‌خواند و آنها را موعظه می‌کرد...

امام علی(ع) در جایی بهترین اعمال شب‌های قدر را شکر تقدیر به جا آوردن و گفتن این عبارات دانستند: ای خالق اصوات زبان‌ها به دست‌های خالی و پردرد من ترحم کنید. ای صاحب لشکرهای آسمانی به علی تنها رحم کن، اعضا و جوارحش هم او را ترک کردند، ای صاحب من این روح علی را در حریم خودت راه بده، ای کبریای عرش عظیم.

ایشان تأکید داشتند که در این شب به آسمان زیاد نگاه کنید و بگویید: «یا خالِقَ اَلخَلق و یا باسِطَ الرِّزق خَلَقَ الکَواکِب وَ القَمَرَ اِلّا زینَهَ السَّماءِ ذُکِرَ الاَسماءِ اِلی قَلبی یا اَوَّلَ الاَوَّلین وَ یا آخِرَ الآخِرین ثَبِّت اَقدامنا اِلی صِراطِ المُستَقیم»؛ ای نگه دارنده کرسی آسمان‌ها هفتگانه تدبیر مرا از تدبیر صالحان قرار بده که تو بهترین تدبیر کنندگانی و همچنین ای آفریننده و زینت کننده آسمان‌ها از آنچه امشب به سوی بندگانت از برکات آسمان‌ها فرستادی و آنان را بشارت به بخشش دادی ما را هم از آن ببخش و محروم مفرما.

*منابع:

- بحارالانوار

- سفینة البحار

- کنز العمّال