اسطوره صهیونیسم مسیحی وانگاره منجی گرایی (2)
صهیونیسم مسیحی در امریکا
یهودیان در امریکا دیگر اقلیت نبوده بلکه بخشی از اکثریت هستند و اکنون د رجامعه امریکا پذیرفته شده و توانایی دست یابی و پیشرفت دارند.(61)
استراتژیک غرب ا ز اسرائیل» که روشن فکران عرب مطرح کرده اند و «تأثیر لابی یهودی» در تصمیم گیری ها وحمایت از یهود که عقیده عموم اعراب است، ساده لوحانه و کوته بینانه بوده و این پیوند بیش از این که سیاسی باشد، خاستگاهی فرهنگی دارد که دردین آنها نهفته است.
برای این که جامع نبودن استدلال هلال را ثابت کنیم، به نحوه تعامل کشورهای بزرگ با صهیونیسم می پردازیم. امروزه انگلیس ازهواداران صهیونیسم مسیحی به شمار می آید، درحالی که پیش تر، با یهود مبارزه می کرده ویهودیان را در تنگنا قرار می داده است. محدودیت های انگلیس در سال 1939 میلادی و در دوران نخست وزیری ارنست بون به اوج خود رسیده بود. تلقی یهودیان از این عمل انگلیس، طردشدن یهود ازاین کشور و روی آوردن به اعراب بود که این تلقی سبب گرایش آنها به امریکا گردید. آلمان کشور دیگری است که مهد پروتستانتیزم بوده وباصهیونیسم مسیحی کاملاً هم گرایی فرهنگی دارد.
باوجود این، بدترین فاجعه تاریخی بر ضد یهود به تعبیر خودشان، درکشور آلمان رخ اده است. کشور روسیه که از مهم ترین مراکز ارتدوکس جهان به شمار می آید وبیشترین تلاش را برای استقرار دولت اسرائیل نموده، به اندازه امریکا با صهیونیسم مسیحی تعامل ندارد. همکاری روسیه با اسرائیل به حدی بود که «برخی امریکا و روسیه را به مثابه والدنی اسرائیل دانسته اند. به این صورت که امریکا به عنوان پدر ، پول در اختیار این فرزند قرار می هد و روسیه به عنوان مادر، فرزندان خود را به این کشور تازه تأسیس گسیل می دارد(62)».
از شواهد تاریخی فوق چنین استفاده می شود که اگر عامل تنگاتنگ شدن روابط امریکا واسرائیل، تنها علقه های مذهبی و فرهنگی باشد، پس باید درکشورهای دیگر نظیر آلمان، انگلیس وروسیه نیز چنین روابطی به چشم آید. به باور ما هم گرایی صهیونیستی- امریکایی علاوه برعامل مذهب، نوعی هم گرایی استراتژیک و سیاسی است که به مدد آن منافع مشترک دو کشور برآورده می شود.
صهیونیسم مسیحی برای کسب قدرت بیشتر، امریکا را به عنوان ابرقدرت بلامنازع جهان، به تسخیر فکری و سیاسی خویش درآورده واهداف خویش را از طریق هژمونی امریکایی در خاورمیانه باز می یابد. شاید مقاله سید علی طباطبایی(63) تحت عنوان «خاستگاه های قدرت یهودیان امریکا» علت برفرازنشستن یهودیان امریکا و زوایای مختلف این هم گرایی را به خوبی تبیین نماید.(64) وی چهار خاستگاه را علت به قدرت رسیدن یهودیان امریکا برمی شمرد:
الف) ویژگی های درونی قوم یهود
قدرت سازمان دهی بالا از ویژگی های برجسته یهودیان است که محصول تلاش لابی های یهودی وصهیونیستی در کشورها است. برا ی مثال، آمار در ایالات متحده امریکا نشان می دهد حدود نود درصد از یهودیان در انتخابات شرکت می کنند، در حالی که متوسط حضورامریکاییان در انتخابات بین چهل تا پنجاه درصد است. پناهندگی ومهاجرت دانش مندان بزرگ یهودی چون آلبرت اینشتین،(65) اوتواشترن،(66) اریک فروم،(67) اریک اریکسون،(68) هانا آرنت،(69) هربرت مارکوزه،(70) پاول لازارفلد (71) و هلن دوچ (72) به امریکا باعث شد که از دهه شصت به بعد، یهودیان تأثیر شگرفی در اقتصاد، فرهنگ و سیاست امریکا داشته باشند. درحالی که حدود 2/5 درصد جامعه امریکا یهود یاند، نیمی از میلیاردرهای امریکا ویازده درصد نخبگان جامعه امریکا یهودی هستند.
ب) لابی گری یهودیان
1- نظارت بر دوهزار ساعت جلسات کنگره؛
2- برگزاری بیش از هزار ملاقات با دفترهای کنگره؛
3- صدها ملاقات بانامزدهای انتخاباتی دیگر؛
4- همکاری با پنجاه کمیته وزیرکمیته در کنگره وصد اداره و آژانس فدرال.
اهدافی که آیپک در پی تحقق آن تلاش می کند:
1- حفظ امنیت اسرائیل با گسترش همکاری استراتژیک امریکا - اسرائیل و رویارویی با تهدیدات فعلی وآینده منافع امریکا و اسرائیل؛
2- تضمین همکاری امریکا واسرائیل، برای تحقق صلح میان اسرائیل، فلسطینی ها واعراب؛
3- تغییر سیاست امریکا برای به رسمیت شناختن بیت المقدس وپایتخت شدن آن شهر تقسیم ناپذیر برای اسرائیل؛
4-ادامه کمک های ایالات متحده به اسرائیل و تضمین آینده اقتصادی اسرائیل با گسترش روابط تجاری ، سرمایه گذاری و تحقیق وتوسعه میان امریکا و اسرائیل.(74)
ج) رسانه ها
با توجه به این که رسانه اهمیت فراوان دارند و به همه شئون زندگی بشر جهت می دهند و چگونه زندگی کردن، اندیشیدن وسیاست ورزیدن را به انسان می آموزند، کسانی که بر اریکه قدرت رسانه ها تکیه می زنند، در رسیدن به آمال سیاسی وفرهنگی خویش شانس بیشتری دارند. لذا یهودیان به اهمیت رسانه ها پی برده اند و همه رسانه های پرقدرت جهان، اعم از دیجیتال وغیردیجیتال را دردست خود گرفته اند. وحدت یهودی مسیحی در امریکا ونقوذ یهود بر رسانه ها نسبت به جمعیت اندکشان در امریکا، نخبگی آنان را نشان می دهد. «براساس آمارهای موجود، با آن که حدود پنج درصد نیروی کاری مطبوعاتی امریکا یهودیان هستند، بیش ا ز25 درصد نویسندگان، دبیران، سرمقاله نویسان و تولیدکنندگان مطبوعات اصلی ونخبگان امریکا یهودی هستند.»(78)
شبکه های ABC,CBS,CNN و NBC همگی در اختیار امریکا قرار دارند. یک از ابرموسسات یهودی در بخش چند رسانه ای که به کلیت جامعه امریکا شکل می دهد، موسسه نیوهاوس(79) است. این ابرموسسه، 31 روزنامه، دوازده، ایستگاه محلی ،87 سیستم تلویزیون کابلی، هفته نامه پاراید(80) با 22 میلیون شمارگان در هفته، دوازده مجله مهم شامل نیویورکر،(81) مادمازل،(82) گلامور (83) ودیگر رسانه ها را در مالکیت خویش دارد. ساموئل نیوهاوس (84) مهاجر یهودی -روسی این امپراتوری رسانه ای را تأسیس کرد.(85)
د): حضور در قوای مقننه و مجریه امریکا
مشارکت فعال جامعه یهودی امریکا در انتخابات کنگره و ریاست جمهوری وتأثیر فزاینده لابی های یهودی بر نتیجه انتخابات، آنها را در کلیه ادارات حکومتی دارای نفوذ کرده است. همین امر سبب شده که هیچ نامزد ریاست جمهوری بدون جلب رضایت یهود نتواند به پیروزی برسد.
همه این خاستگاه ها اهمیت فراوانی دارد وبخشی از زوایای هم گرایی صهیونیسم مسیحی در امریکا را نشان می دهد. درجمع بندی کلی می توان گفت که همه عوامل فرهنگی وسیاسی، در روند این هم گرایی دخیل هستند وغفلت از هرکدام، ما را در فهم دقیق رابطه امریکا و اسرائیل دچار مشکل خواهد نمود. امروزه نفوذ اسرائیل د رامریکا باعث ایجاد طرح هایی به نفع اسرائیل در منطقه شده است، مانند طرح امریکایی خاورمیانه بزرگ که در زمینه تحقق سرزمین موعود از نیل تا فرات قرار دارد. امریکا به طور ناخودآگاه در دستان لابی های صهیونیستی اسیر گشته و آنها عقاید جنبش صهیونیسم مسیحی را به مقامات این کشور دیکته می کنند. هال لیندسی در کتاب خود، در پیش گویی های انجیل، جای امریکا کجاست؟ که از پرفروش ترین کتاب های سال 2001 میلادی امریکا بود، نقش ایالات متحده را درجنگ جهانی آرماگدون بررسی نموده است. نویسنده اثبات می کند که دولت امریکا جنگ نهایی مقدس را رهبری خواهد کرد ومخالفان مسیح در سراسر جهان را که قبل از آغاز این جنگ باعث ایجاد ترس وو وحشت در جهان شده اند، شکست خواهد داد ودولت انگلیس دراین جنگ مقدس، همکار امریکا خواهد بود. حتی دولت امریکا در اوج زمان جنگ سرد بر ضد شوروی سابق، موشک های هسته ای قاره پیمای خود را «شمشیرهای جنگ مقدس» نامیده است.(86)
مسیحیان صهیونیست فرقه پروتستان در امریکا و انگلیس، اعتقاد دارند که مسیح در امور خاورمیانه همواره به سود دولت اسرائیل مداخله کرده واعلام می دارند که خواست دولت اسرائیل بزرگ ازرود نیل تا فرات، خواست
مسیح محسوب می شود که به زودی عملی خواهد شد وامروز صهیونیسم مسیحی از راه حکومت صهیونیستی امریکا خود را به فرات رسانده است. صهیونیست های یهودی نیز مطابق اعتقاد به تلمود، مجموعه قوانین دینی خود، به مکتب «خواسته های خدا» اعتقاد دارندوطبق این اعتقاد، آنها برنامه ای اجرا می کنند که به کمک دولت های امریکا، انگلیس ودیگر کشورهای غربی بتوانند دومسجد مقدس اقصی و صخره را در بیت المقدس تخریب کنند وکشور اسرائیل بزرگ از نیل تا فرات را با نابودی کامل کشورهای اسلامی به وجود آورند. به همین منظور، میان صهیونیست های یهودی وصهیونیست های مسیحی از فرقه پروتستان ها، اتحاد وهم آهنگی کاملی وجود دارد ومسیحیان پیرو اعتقاد «خواسته های خدا»همواره اظهار می دارند هرعمل دولت اسرائیل، در حقیقت طراحی مسیح بوده است ومسیحیان سراسر جهان باید از آن حمایت کنند.(87)
اسرائیل همواره به دلیل داشتن حکومت نامشروع در فلسطین، از سوی اعراب وعموم مسلمانان احساس خطر کرده وبرای بقای خود د ر سریر قدرت، اتحاد با رفقای بین المللی قدرتمند خویش هم چون امریکا را برگزیده است. وجود ترس همیشگی از حمله مسلمانان ونابودی، اسرائیل را به حالت «امنیتی» درآورده؛ واژه امنیت از مهم ترین دل مشغولی های اسرائیل به شمار می رود. امروزه برای رژیم اشغال گرقدس چند فرض اساسی امنیتی وجود دارد که عبارتنداز:
1- تهدید برای اسرائیل، تهدید وجود است. براین اساس، خطرهایی که اسرائیل را تهدید می کند، متوجه اصل وجود و بقای این دولت است؛
2-اسرائیل محدودیت های گسترده ای دارد؛ محدودیت سرزمینی، جمعیتی و اقتصاد کوچک و تحریم شده توسط کشورهای منطقه وجهان، این رژیم را جزیره ای کوچک درمیان مجموعه گسترده وپهناور کشورهای مسلمان وعرب و در محاصره آنها ساخته است؛
3- مفهوم امنیت در اسرائیل از دیگر مفاهیم مستثناست.
این فرض ها باعث شکل گیری چند اصل در اسرائیل شده که از مسلمات یهودیان به شمار می آید و برای ایشان جنبه حیاتی دارد:
1- ایجاد استراتژی امنیت ملی که برهمه چیز سایه افکنده است؛
2-ایجاد ملتی مسلح، به طوری که همه مردم سربازانی پنداشته می شوند که سالی یازده ماه درمرخصی به سر می برند؛
3-اصل خوداتکایی؛ آثار روانی وفرهنگی تاریخ یهودیان وانزوای آنها دراروپا به نوعی خوداتکایی بدبینانه انجامیده است؛
4- باوجود روحیه بالا؛ ضرورت یافتن یک هوادار بزرگ خارجی هیچ گاه از نظر صهیونیست ها دور نمانده است. (88)
ا زعمده ترین وموثرترین سازمان های صهیونیست مسیحی که به برآوردن نیازهای امنیتی اسرائیل اقدام وتلاش عمده خود را در استمرار بقای دولت اسرائیل در منطقه مصروف می کند وامروزه در سرتاسر اروپا وامریکا فعال هستند، عبارتند از: سفارت بین الملی مسیحی در اورشلیم (89)(ICEJ)، وزارت خانه کلیسا درمیان مردم یهودی که معروف است به تراست اسرائیلی کلیسای انگلیس در اسرائیل (CMJ) یا (90)(ITAC)، دوستان مسیحی اسرائیل(91) (CFI)، میانجی گران مربوط به بریتانیا(92) (IFB)، دوستان نیایش مسیحیت برای اسرائیل(93) (PFI)، پل های صلح(94) (BFP)، دوستان امریکایی در انتظار مسیح(95) (AMF)، اتحادیه یهودی در انتظار مسیح امریکا(96) (MJAA)، یهودیان طرف دار عیسی(97) (JFJ) و خواهران پروتستانی مریم مقدس و شورای مسیحیان و یهودیان(98) (CCJ). این سازمان ها در رتبه بندی های متنوع و به ادله مختلف وگاه متناقض، بخشی از ائتلاف بزرگی هستند که امروزه محتوای دستور جلسه صهیونیست مسیحی را شکل می دهند.
لوئیس هامادا، در پی یافتن هم گرایی بین یهودیت وصهیونیسم مسیحی است. به اعتقاد وی، واژه صهیونیسم به جنبش سیاسی یهودی اشاره دارد که به دنبال تأسیس سرزمین ملی در فلسطین برای یهودیانی است که پراکنده شده اند. از سوی دیگر، صهیونیست مسیحی کسی است که علاقه دارد خداوند را در تحقق پیش گویی هایش به وسیله اسرائیل سیاسی وخارجی استعانت نماید به جای این که به وسیله بدن مسیح، طرح خداوند را که دراناجیل چهارگانه آمده، مدد کند.(99)
در یک جمع بندی کلی، می توان باورهای جنبش صهیونیسم مسیحی را به انگاره کلیدی منجی گرایی معطوف دانست. منجی گرایی واژه ای است که به اعمال اسرائیل وحمایت قدرت های بزرگ ازآن، مشروعیت می بخشد. همه فعالیت های صهیونیست های مسیحی اعم از ترور مبارزان فلسطینی، ریختن بمب های ده تنی بر سر مردم بی دفاع افغانستان و کشتار شیعیان عراق توسط امریکا، برا ی بستر سازی جنگ جهانی آرماگدون است که آن هم مقدمه ظهور منجی، حضرت مسیح (ع) خواهد بود.
امروزه امریکا، اشغال عراق را برای خود رسالتی الهی تلقی کرده و آزاد سازی جهان از تروریسم واستبداد ونهایتاً برقراری دموکراسی را اموری مقدس می داند که ظهور منجی را تسهیل می نماید. مسابقه تسلیحاتی نیز روند نزدیک شدن دولت ها به برافروختن آتش جنگ جهانی سوم و آرماگدون را امری شایسته می انگارد. جری فالول وبیلی گراهام، مبلغان برجسته صهیونیسم مسیحی، به نزدیک شدن ظهور مسیح اذعان دارند و معتقدند که نسل کنونی آخرین نسلی خواهد بود که قبل از ظهور مسیح در این جهان زندگی خواهد کرد. فالول می گوید:
آرماگدون یک واقعیت است، اما شکر خدا این پایان روزگار امتهای غیریهودی ومسیحی محسوب می شود؛ زیرا پس از آن، صحنه برای سلطنت پادشاه ما، خداوندگار، عیسی مسیح، درنهایت افتخار و قدرت آماده می شود. تقریباً تمام تعلیم دهندگان کتاب مقدس که من می شناسم، بازگشت بسیاری نزدیک مسیح را پیش بینی می کنند ومن شخصاً ایمان دارم که بخشی از آن آخرین نسل هستیم؛ آن آخرین نسلی که تا سلطان ما مسیح نیاید، نخواهد مرد.
از سوی دیگر، توجه به این مسئله جالب است که چگونه امکان دارد داعیه داران یک حکومت سکولار، مدعی زمینه سازی برای ظهور مردی شوند که نه یک سکولار بلکه پیامبر الهی به شمار می آید و آن چه عملی خواهد نمود، حکم الهی است. به واقع، هیچ وجه تشابهی بین منتظران مسیح با خود مسیح وجود ندارد. مسیحی که پیامبر صلح ورحمت است، چگونه می تواند اعمال خشن وسرشار از بی رحمی امریکا وسرائیل را تأیید نماید. دراین جا نگاهی نیز به متون اسلامی خواهیم داشت تا چشم انداز یهود را در آخرالزمان از دیدگاه آیات و روایات اسلامی از نظر بگذرانیم. تلاش ما این است تا به سه مولفه یهود در آخرالزمان، جنگ جهانی در آستانه ظهور و بازگشت عیسی هم زمان با ظهور حضرت مهدی (عج) بپردازیم.
چشم انداز یهود در متون اسلامی
نکته اول: یهودیان در طول تاریخ تا فرارسیدن هنگامه مجازات، در جامعه فساد می نمایند و خداوند دراین زمان، افرادی را از ناحیه خود برمی انگیزد که برآنان چیره خواهند شد. سپس خداوند بنابرمصلحت، یهودیان رابرآنان پیروز گردانیده به ایشان اموال واولاد عطا می کند و به طور فزاینده ای، طرفدارانشان را در جهان وسعت می بخشد. اما یهود از این اموال ویاران بهره برداری صحیح نمی کنند و برای بار دوم در روی زمین فساد می نمایند. این بار علاوه بر فساد، گرفتار خوی تکبر وبرتری طلبی می شوند و خود را برتر از دیگران می پندارند. زمانی که وقت کیفرشان فرا می رسد، خداوند بار دیگر آن قوم را برآنان چیره ساخته، کیفری سخت تر از مرحله قبل برآنان وارد می کند.
نکته دوم: قومی را که خداوند بار دوم بر ضد آنان بر می انگیزد، به آسانی برآنان چیره گشته، به جست وجوی خانه به خانه می پردازند. آن گاه داخل مسجد اقصی شده، نیروهای نظامی آنان را متلاشی می کنند. سپس خداوند بار دوم آنها را می فرستد وبرخلاف غلبه یهودیان بر آنها و زیادی یاران و هوادارانشان، ضربات شدیدتری را در سه نوبت برآنها وارد می سازند.
مفسران درباره این موضع که آیا دو نوع فسادی که یکی همراه با برتری طلبی است، پایان یافته و دو کیفر وعده داده شده برآنان واقع گشته یا درآینده رخ خواهد داد، نظر یک سانی ندارند. ره یافتی که به مدد روایات آن را قوی تر تلقی می کنیم، این است که اولین کیفردر برابر نخستین فساد، در صدر اسلام به دست مسلمانان انجام پذیرفته وآن گاه که مسلمانان از اسلام فاصله گرفتند، خداوند یهودیان را بر آنان چیره ساخت. دراین مرحله نیز بار دوم، یهودیان درزمین فساد وطغیان کردند و هرگاه که مسلمانان دوباره به اسلام روی آوردند زمان کیفر دوم فرا رسیده، به دست مسلمانان انجام خواهد شد. روایاتی که ره یافت فوق را تأیید می کند، برغلبه حضرت مهدی (عج) و یاران وی از اهل قم دلالت دارد که بار دوم بر یهود فائق می آیند. در تفسیر عیاشی از امام باقر (ع) روایت شده که حضرت بعداز قرائت آیه شریفه (بعثنا علیکم عبادا لنا اولی باس شدید(100) فرمود:
مراد از این آیه حضرت قائم (عج) و یاران اوست که نیرومند ودارای صلابت می باشند.(101)
هم چنین در تفسیر نورالثقلین، به نقل از روضه کافی از امام صادق (ع) روایتی نقل شده که آن حضرت در تفسیر آیه شریف فوق فرمود:
خداوند قبل از خروج حضرت قائم (عج) قومی رابرانگیزد که دشمنی از دشمنان آل محمد (ص) را رها ننموده، مگر این که او را به هلاکت می رسانند.(102)
از آن حضرت سوال کردند: «آنها چه کسانی هستند؟» امام سه بار فرمود:
آنان به خدا سوگند اهل قم اند؛ آنان به خدا سوگند اهل قم اند؛ آنان به خدا سوگند اهل قم اند.(103)
بنابر روایات فوق، کیفر دوباره یهود پس از برتری آنها به دست مسلمان در زمان ظهور خواهد بود. امروزه بنا بر وعده خداوند، یهود در عرصه بین المللی با اتکا بر قدرت هایی چون امریکا و انگلیس برتری دارد که طبق آن وعده، دومین کیفر فراخواهد رسید و آنان را نابود خواهد ساخت.
وعده خداوند به تسلط بر یهودیان در قرآن کریم چنین آمده است:
(واذ تاذن ربک لیبعثن علیهم الی یوم القیامه من یسومهم سوء العذاب ان ربک لسریع العقاب وانه لغفور رحیم* و قطعناهم فی الارض امما منهم الصالحون و منهم دون ذلک و بلوناهم بالحسنات والسیئات لعلهم یرجعون.)؛(104)
و [یاد کن] هنگامی را که پروردگات اعلام داشت که تا روز قیامت برآنان [یهودیان] کسانی را خواهد گماشت که بدیشان عذاب سخت بچشاند. آری، پروردگار تو زود کیفر است و همو آمرزنده و بسیار مهربان است؛ و آنان را در زمین به صورت گروه هایی پراکنده ساختیم: برخی از آنان درست کارند و برخی از آنان جز اینند. و آنها را به خوشی ها وناخوشی ها آزمودیم، باشد که ایشان باز گردند.
براساس آیات شریفه، خداوند به زودی کسی را بر یهودیان مسلط می گرداند که تا روز رستاخیز آنان را مجازات وشکنجه دهد. قرآن، پراکندگی یهودیان را نوعی مجازات برای آنها معرفی می کند. این وعده الهی درباره کیفر یهودیان، در تمام دوران های تاریخی آنان به استثنای دوران حکومت پیامبرانی چون موسی و یوشع و داوود و سلیمان (ع) مشاهده می شود؛ خداوند اقوام مختلفی را برآنها مسلط گردانیده که آنان را شکنجه و مجازاتی دردناک نموده اند. حس همیشگی اقلیت بودن در کشورهای مختلف، بدترین شکنجه روحی برای یهودیان در طول تاریخ بوده است. این که یهودیان درهیچ برهه ای مجاز به تشکیل حکومت یهودی نبوده ومجبور بوده اند به لحاظ سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تسلیم حکومتی گردند که خداوند بر آنان مسلط ساخته، از مصادیق درد و رنج یهودیان به شمار می آید.
آیات دیگری در قرآن از فرو نشستن فتنه یهودیان در آخر الزمان حکایت می کند، از جمله:
(ولیزیدن کثیراً منهم ما انزل الیک من ربک طغیانا وکفرا والقینا بینهم العداوه البغضاء الی یوم القیامه کلما اوقدوا ناراً للحرب اطفاها الله ویسعون فی الارض فساداً والله لایحب المفسدین)؛(105)
وقطعاً آن چه از جانب پروردگارت به سوی تو فرود آمده، برطغیان و کفر بسیاری از ایشان خواهد افزود و تا روزقیامت میانشان دشمنی و کینه افکندیم. هربار که آتشی برای پیکار برافروختند، خدا آن را خاموش ساخت. و در زمین برای فساد می کوشند. و خدا مفسدان را دوست نمی دارد.
این آیه همان وعده الهی است که خداوند به مستضعفان و مسلمانان جهان بشارت داده است. خدواند، آتش جنگ هایی که یهودیان برمی افروزند- خواه مستقیماً خود آنان جنگ افروزی نمایند ویا این که دیگران را به این عمل تحریک کنند- خاموش خواهد کرد.
پیشینه یهودیان، حاکی از آن است که آنها همواره درپی جنگ افروزی بوده اند، اما وعده خاوند درباره شکست یهود تحقق یافته ومکر وحیله آنان باطل شده است. شاید بزرگ ترین آتش جنگی که آنان برضد مسلمانان وجهانیان برافروخته اند، حمله امریکا به افغانستان وعراق باشد که همه اینها برای عملی شدن طرح خاورمیانه بزرگ از نیل تا فرات است که اسرائیل بخشی از خاک خاورمیانه بزرگ به حساب می آید. طبق وعده الهی مسلمان در انتظار نابودی کامل یهود به دست یاران مهدی آل محمد (ص) هستند.
گردآمدن یهودیان در فلسطین قبل از جنگ نابود کننده نهایی، از دیگر پیش گویی هایی به شمار می آید که در کتاب وسنت بدان اشاره شده است:
(وقلنا من بعده لبنی اسرائیل اسکنوا الارض فاذا جاء وعد الاخره جئنابکم لفیفا)؛(106)
و پس از او به فرزندان اسرائیل گفتم: «دراین سرزمین ساکن شوید، پس چون وعده آخرت فرا رسد، شما را همه باهم محشور می کنیم.»
روایات ذیل را به مثابه تفسیر آیه فوق ذکر می کنیم تا با جزئیات بیشتری از سکنی گزیدن یهود آشنا شویم.
پیامبر در حدیثی می فرماید:
آیا شنیده اید نام شهری را که بخشی از آن درون دریاست؟
(عرض کردند: آری.) فرمود: قیامت به پا نمی شود مگر آن که هفتاد هزارتن از فرزندان اسحاق به شهر یورش می برند.(107)
امیرالمومنین نیز دراین مورد می فرماید:
در مصر منبری بنا نموده، دمشق را قطعاً تخریب خواهم کرد ویهودیان را از شهرهای عربی بیرون می رانم وبا همین چوب اعراب را خواهم راند.
روای این حدیث (عبایه اسدی) پرسید:
ای امیر مومنان، شما به گونه ای خبر می دهید که به یقین پس از مردن زنده خواهید شد؟
فرمود:
ای عبایه، روشی غیر روش ما صحبت کردی. مردی از تبار من ( حضرت مهدی (عج) این کارها را انجام می دهد.(108)
امیرالمومنین در روایت دیگری «کشف معبد» را در شمار نشانه های ظهور بیان می کند که ظاهراً همان معبد سلمیان (ع) است. صهیونیست های مسیحی نیز آن را یکی از پیش زمینه های ظهور حضرت مسیح (ع) می دانند.
ظهور آن حضرت نشانه ها وعلاماتی دارد: نخست محاصره کوفه با کمین کردن وپرتاب سنگ، وایجاد شکاف و رخنه در زوایای کوچه های شهر، تعطیلی مساجد به مدت چهل شب، کشف معبد وبه اهتزاز درآمدن پرچم هایی گرداگرد مسجد بزرگ (مسجد الحرام)؛ کشنده وکشته شده هر دو در آتش اند.(109)
روایات درباره بیرون آوردن تورات اصلی از غار انطاکیه، توسط حضرت مهدی (عج) واستدلال آن حضرت بر یهودیان به وسیله آن، نیز از جمله همین روایات است. از پیامبر اسلام روایت شده که درباره حضرت مهدی(عج) فرمود:
تورات و انجیل را از سرزمینی که انطاکیه نامیده می شود بیرون می آورد.(110)
صندوق مقدس را از غاری درانطاکیه وبخش های تورات را از کوهی در شام بیرون می آورد و با آن کتاب، با یهودیان به استدلال می پردازد که سرانجام بسیاری از آنها اسلام می آورند.(111)
صندوق مقدس از دریاچه طبریه به دست وی آشکار می شود وآنرا آورده، در پیش گاه او در بیت المقدس قرار می دهند و چون یهودیان آن را مشاهده می نمایند، به جز اندکی بقیه آنان ایمان می آورند.(112)
درباره تابوت سکینه (صندوق مقدس) در قرآن کریم نیز آمده است:
و پیامبرشان بدیشان گفت: در حقیقت، نشانه پادشاهی او این است که صندوق [عهد] که درآن آرامش خاطری از جانب خدا پروردگارتان وبازمانده ای از آن چه خاندان موسی وخاندان هارون [درآن] برجای نهاده اند- در حالی که فرشتگان آن را حمل می کنند - به سوی شما خواهد آمد. مسلماً اگر مومن باشید، برتی شما دراین [روی داد] نشانه ای است.»(113)
در تفسیر آیه فوق آمده است که این صندوق مقدس که میراث پیامبران (ع) را دربرداشت، نشانه ای برای بنی اسرائیل بود تا شایسته فرمان روایی را بشناسند. از این رو، فرشتگان آن را آوردند و از میان جمعیت بنی اسرائیل عبور دادند وآن گاه در پیش روی طالوت (ع) گذاشتند، سپس طالوت (ع) آن را به داوود و او به سلیمان و او به وصی خود آصف بن برخیا تسلیم کرد. بنی اسرائیل بعد از وصی حضرت سلیمان به علت این که از او فرمان برداری نکردند و دیگری را اطاعت کردند، آن صندوق را از دست دادند.
الف) جنگ جهانی پیش از دوران ظهور
امیر مومنان (ع) فرمود:
نزدیک زمان قائم(عج) دو نوع مرگ وجود دارد: مرگ سرخ ومرگ سفید و ملخ هایی که به رنگ خون بوده و گاه وبی گاه آشکار می شوند اما مرگ سرخ یعنی شمشیر و مرگ سفید، طاعون است.(116)
امام باقر(عج) به جزئیات بیشتری از جنگ نهایی اشاره می فرماید:
قائم قیام نمی کند مگر در پی ترس و وحشت و زلزله ها وفتنه و آشوب وبلاهایی که مردم گرفتار آن شوند که
که پیش از آن گرفتار طاعون و بعد از آن، جنگ و خون ریزی بین اعراب و ایجاد اختلاف بین مردم و پراکندگی در دینشان و دگرگونی احوال آنان واقع شود، به گونه ای که بر اثر مشاهده درگیری مردم، هرکس در صبح و شام ، آرزوی مرگ می نماید.(117)
امام صادق(ع) فرمود:
ناگزیر قبل از قیام قائم (عج) سالی خواهد بود که مردم درآن، دچار گرسنگی می شوند وترس و وحشتی سخت در اثرکشتار، آنان را فرا می گیرد.(118)
روایت بعدی حاکی است که شدت نبرد وحالت جنگ تا زمان صیحه آسمانی که درماه رمضان نزدیک ظهور حضرت مهدی (عج) واقع می شود، ادامه خواهد یافت. امام باقر (ع) فرمود:
اهل شرق وغرب واهل قبله (مسلمانان) نیز با یکدیگر اختلاف پیدا می کنند، و مردم با ترس و وحشت طاقت فرسایی روبه رو خواهند شد وبه همان حال به سر می برند تا زمانی که منادی از آسمان ندا دهد. .. زمانی که بانگ زند: پس کوچ کنید، کوچ ! (119)
ابوبصیر از امام صادق(ع) حدیثی را در مورد تلفات این جنگ نقل می کند:
«این امرنخواهد بود تا دوسوم مردم از بین بروند.» سوال کردیم: «اگر دو سوم مردم از بین بروند پس چه کسی باقی می ماند؟» حضرت فرمود: آیا دوست ندارید که در یک سوم باقی مانده باشید؟»(120)
به نظر می رسد خطبه امیرمومنان، بهتراز روایات دیگر، وقت و عامل این جنگ را مشخص می سازد:
اگاه باشید ای مردم ! ازمن بپرسید پیش از آن که فتنه و فساد مانند شتری که در اثر رم کردن، مهارش زیر سم او قرار گیرد وبر ترس و اضطرابش افزوده شود، سرزمین شما را پایمال نماید و یا این که در مغرب زمین آتش جنگ بزرگی را با موادی قابل اشتعال دامن می زند، درحالی که با فریاد بلند بانگ می زند. وای براو از انتقام جویی و خون خواهی و مانند آن. .. آن گاه مردی از اهل نجران خارج شده، امام(عج) را اجابت می کند او اولین مرد نصرانی است که دعوت آن حضرت را لبیک می گوید، صومعه خود را خراب می کند وصلیبش را می شکند وبه اتفاق عجم ها و مردم مستضعف، سوار برمرکب و بادرفش های هدایت به طرف نخیله حرکت می کند. محل تجمع مردم از همه جای زمین، درمنطقه ای به نام فاروق قرار دارد (منطقه ای در سر راه حج رفتن امیرمومنان (ع) که بین برس و فرات واقع شده است.)(121)
شاید جمله «قبل از این که با پایش قتنه ای در شرق ایجاد کند»، حاکی از آغاز این جنگ به دست روسیه و یا اسرائیل در خاورمیانه بوده و به درگیری درمنطقه شرق اشاره داشته باشد. عبارت «آتش جنگ بزرگی را با مواد قابل اشتعال، در غرب می افروزد»، دلالت بر مرکزیت غرب در جنگ دارد که زراد خانه ها و پایگاه های نظامی هم چون انبار بزرگی از مهمات به دنبال بهانه ای برای شعله ور شدن است. امروزه اغلب کشورها جایی برای انبار کردن محصولات کارخانهای اسلحه سازی ندارند ومنتظر روزی هستند که از این مهمات در جنگی خانمان برانداز استفاده نمایند.امام صادق (ع) در روایتی، تعداد کشته شدگان نهایی این جنگ را از هر هفت نفر پنج نفر،معرفی می کند.(122)
از روایات می توان نتیجه گرفت که هم زمان با نزیدک شدن ایام ظهور حضرت مهدی(عج)، ترس و وحشت جهان را فرا می گیردوخسارت های سنگینی بر مردم و به طور کلی بر غیرمسلمان ها وارد خواهد شد.این امو را می توان محصول جنگ فراگیر جهانی واستفاده از ادوات جنگی پیشرفته با قدرت نابودکنندگی بالا دانست. جنگ آینده به لحاظ آمار تلفات وخسارت رسانی بسیار بالا، با جنگ های قبلی مقایسه شدن نیست. شاید بتوان ادعا کرد که جنگ نهایی آرماگدون که دربخش اصول باورهای صهیونیست های مسیحی بدان اشاره شد، با این جنگ هم پوشی و هردو به یک جنگ اشاره دارند.
ب) بازگشت دوباره حضرت عیسی مسیح (ع) شاید فلسفه بازگشت دوباره حضرت مسیح (موعود صهیونیست های مسیحی)، به منظور هدایت گروه زیادی از یهودیان و مسیحیان در آخرالزمان به دین خاتم اسلام باشد که در روایات اسلامی نیز بدین امر اشاره شده است. مسلمانان در فرود آمدن حضرت مسیح از آسمان، در آخرالزمان اتفاق نظردارند وبیشتر مفسران این آیه را که:
به همین معنا تفسیر کرده اند.
منابع شیعه وسنی، روایات فراوانی در مورد فرود آمدن مسیح از آسمان ذکر کرده اند. از جمله آنها روایات ذیل است که به حتمی بودن این امر اشاره دارد. پیامبر اکرم (ص) فرمود:
چگونه خواهید بود آن گاه که عیسی بن مریم در میان شما فرود آید وپیشوای شما از خود شما باشد.(124)
این روایت را بخاری ودیگران در باب «فرود آمدن عیسی» آورده اند.(125)
ابن حماد حدود سی روایت ذیل عنوان «فرود عیسی بن مریم(ع) و روش او» و« مدت زندگانی آن حضرت بعد از فرودآمدن وی» آورده که از جمله آنها، روایتی است که در صحاح وبحارالانواراز پیامبر اکرم (ص) نقل شده:
سوگند به آن که جانم به دست اوست، به طور یقین عیسی بن مریم که داوری عادل و پیشوایی دادگر است، درمیان شما فرود خواهد آمد وصلیب را شکسته، خوک را می کشد ومالیات (جزیه) وضع می کند وآن قدر مال می بخشد که دیگر کسی نمی پذیرد.(126)
پیامبران با یک دیگر به سبب هایی برادرند و آیینشان یکی و مادرانشان مختلف است. سزاوارترین ایشان به من عیسی بن مریم است؛ چرا که بین من واو پیامبری نیست. او درمیان شما فرود خواهد آمد، پس او را بشناسید: مردی چهار شانه و درشت اندام و سرخ و سفید گونه است، خوک را می کشد، صلیب را می شکند، مالیات وضع می کند وآیینی را به جز اسلام نمی پذیرد. دعوت او یک جهت داشته که منحصر به پروردگار جهانیان است.(127)
در بعضی از روایات آمده که حضرت مسیح (ع) پشت سرامام مهدی(عج) نماز می گزارد وهرسال به خانه خدا مشرف می شود و مسلمانان به همراهی وی با یهود، روم و دجال می جنگند. آن حضرت مدت چهل سال زندگی می کند و آن گاه خداوند جان او را می گیرد ومسلمانان وجود مقدس او را به خاک می سپارند.
درروایتی آمده که حضرت مهدی (عج) مراسم دفن او را به طور آشکار و در برابر دیدگان مردم برگزار می کند که دیگر مسیحیان حرف های گذشته را برزبان نیاورند و پیکر او را با پارچه ای که دست باف حضرت مریم (ع) است، کفن می کند و در کنار قبر مادر درقدس به خاک می سپارد.
به نظر می رسد، نخستین اثر سیاسی پدیده ظهور مسیح، کاهش خصومت دنیای غرب ونهایت گرایش آنها به اسلام ومسلمانان باشد. به شهادت روایات، اقتدای آن حضرت به نماز حضرت مهدی (عج)، می تواند اعلان موضع صریح حضرت عیسی باشد که وی در جبهه اسلام قرار دارد وکسانی که حقیقتا ً منتظر مسیح بوده اند، با دیدن این کنش از موعود خویش، به اسلام خواهند گروید.
پی نوشت ها:
1- christian Zionism Myth
2- paradoxical
3-Hegemony
4-Global Village
5- برای مطالعه بیشتر ذیل همین واژه نک: Random House Webster,s unabridged
Dictionary
6-غلامرضا بهروز لک، «درنگی در مفهوم شناسی بنیادگرایی اسلامی»، فصل نامه کتاب نقد، سال هفتم، ش 2 و3، ص 85.
7- بابی سعید، هراس بنیادین؛ اروپا مداری وظهور اسلام گرایی، ترجمه غلامرضا جمشیدی نیا و موسی عنبری ، ص 10، انتشارات دانشگاه تهران، 1379 شمسی.
8-نک: همان، ص 11-13؛ «درنگی در مفهوم شناسی بنیادگرایی اسلامی»، فصل نامه کتاب نقد.
9-«Speyer» شهری در جنوب غربی آلمان و محل تشکیل مجلس قانون گذاری کلیسا در جریان نهضت اصلاح دینی است.
10- آلیستر مک گراث، مقدمه ای بر تفکر نهضت اصلاح دینی، ترجمه بهروز حدادی، ص 58، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان ومذاهب، قم 1382 شمسی.
11- Alister E.McGrath
12- Scholasticism
13- لوتر کشیش و استاد فلسفه دانشگاه «ارفورت» وبانی آیین جدید پروتستان بود. وی کلیسای غرب را به دو بخش کاتولیک و پروتستان تجزیه کرد. او از انحراف های کلیسا انتقاد کرد و خواستار اصلاح کلیسا با استفاده از کتاب مقدس بود. او اعتقاد داشت کلیسا موسسه نیست، بلکه جماعتی از مومنان است و سلطه دینی، به کتاب مقدس تعلق دارد وهر مؤمن مسیحی شایستگی آن را دارد که خود کشیشی باشد که به تنهایی و بدون قیمومیت کشیشان، کتاب مقدس را بفهمد.
14- محمد صالح مفتاح، مسیحیت صهیونیستی، سایت باشگاه اندیشه، 13 آبان 1383
15- رضا هلال، مسیحیت صهیونیست وبنیادگرای امریکا، ص 62-63، نشر ادیان، قم 1383 شمسی.
16- همان ، ص 61.
17- Archibald Robertson
18- آرچیبالد رابرتسون ، عیسی، اسطوره یا تاریخ، ترجمه حسین توفیقی ، انتشارات مرکز مطالعات وتحقیقات ادیان و مذاهب، قم 1378 شمسی.
19- نک: مقدمه ای بر تفکر نهضت اصلاح دینی، ص97.
20- 1984 ,Barbara Tuchman Bible and Sword Ballantine Books ,New york
21- نک: مسیحیت صهیونیستی وبنیادگرایی امریکا، ص 56-58.
22- همان ، ص 60
23- Lord Anthony Ashley Cooper
24- www.ealham.edu/pols/17fall97/middleeast/christian .htm#history
25- مسیحیت صهیونیستی و بنیادگرایی امریکا، ص64.
26- oliver cromwel
27-مسیحیت صهیونیستی وبنیادگرایی امریکا ، ص66.
28-franz kobler , the vision was there london 1926 p39
29-Ibid,p40
30-Regina S.Sharif, non-Jewish Zionism: its roots in western history, zed press, london 1983
31-Ibid
32-cyrus scofield
33- حیدر رضا ضابط، «نگاهی به پیوند پروتستان و صهیونیسم»، روزنامه کیهان،24 شهریور 1382.
34- uri davis, Israel, An Apartheid State, Zed London 1987
35-Sharif, non- Jewish ,p.1& 120
36-Rob Richards , Has God Finished with israel ? p.177, Crowborough , Monarch ,1994
37- تورات (عهد قدیم) سفر پیدایش.
38-Michael Horton," The church and Israel" Modern Reformation,p.1,1994
39- لیندسی در این کتاب، سامی ستیزی را لغزشی می داند که میراث تحقیر یهود را فراهم آورد وبه کوره های یهودی سوزی آلمان نازی انجامید. 1989 Hal Lindsey ,The Road to Holocaust, New York, Bantam,
40-Millennialism
41-Dispensationalism
42-Antichrist
43- www.ealham.edu/pols/17fall97/middleeast/christian .htm#theological
44-The late Great Planet Earth
45-Hal Lindsey
46-Holocaust
47- Anti-Semitism
48-حیدر رضا ضابط ، «نگاهی به پیوند پروتستان و صهیونیسم»، روزنامه کیهان، 1382/6/24
49-نک: ادمین، مسیحیت صهیونیستی، نقل شده در تاریخ 8 اکتبر 2005 میلادی، قابل دسترسی در پایگاه www.mouood org
50- مرتضی شیرودی، مسیح، ضد مسیح، سایت باشگاه اندیشه، 11 خرداد 1384 قابل دسترس در پایگاه www.bashgah. net
51- مرتضی شیرودی،«سه پرده از آرماگدون»، ماهنامه پرسمان، ش 37 ، سال پنجم، مهر 1384 شمسی ، ص 34
52-عمروسلمان، «رسالت آرماگدون»، ترجمه عباس سید میرجمکرانی، روزنامه کیهان 26 خرداد 1382.
53- مکاشفات یوحنا ، 16:16
54- برای مطالعه بیشتر نک: http:// armageddon mihanblog. com
55- کتاب حزقیال نبی، 19:38 و 20.
56- تورات (عهد قدیم)، کتاب زکریای نبی، باب 13، بند 8و9 .
57-گریس هال سل، آرماگدون؛ تدارک جنگ بزرگ، ترجمه خسرو اسدی، (روی خط اینترنت) نقل شده در تاریخ 27 آبان 1383.www.sharifnews.com
58-همان.
59-همان
60-David Luchins
61-علی طباطبایی، «خاستگاه قدرت یهودیان امریکا، امریکا؛ ویژه روابط امریکا- اسرائیل ص 11، چاپ اول: انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر، تهران 1382 شمسی.
62- قاسم ذاکری، «صهیونیسم مسیحی وخاستگاه مذهبی حمایت امریکا از اسرائیل»، امریکا؛ ویژه روابط امریکا - اسرائیل، ص 85، انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین الملل ابرار معاصر تهران 1382 شمسی.
63- دکتر شید علی طباطبایی عضو هیئت علمی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی بوده و مقالات ارزش مندی در باب مباحث بین المللی دارد.
64- نک: علی طباطبایی، «خاستگاه های قدرت یهودیان امریکا،» امریکا؛ ویژه روابط امریکا - اسرائیل، ص 14-45
65- Albert Einstein
66- Otto Stern
67- Eric Fromm
68- Erik Erikson
69- Hanna Arendt
70-Herbert Markuse
71-Poul Lazarfeld
72- Helen Deurch
73- The American Public Affairs Committee
ایپک به معنای «کمیته امور عمومی اسرائیلی - امریکایی» از قدیمی ترین وکاراترین لابی های یهود در امریکاست. این لابی برای تقویت روابط امریکا واسرائیل تلاش می کند. این لابی ابتدا در سال 1951 میلادی با نام «شورای صهوینیست امریکایی» آغاز به کار کرد و درسال 1954 به «کمیته صهیونیست امریکا برای امور عمومی» تغییر نام یافت. آیپک نامی است که درسال 1959 برای آن برگزیده شد. آیپک در دهه اول نود دارای 158 کارمند با بودجه سالانه بالغ بر پانزده میلیون دلاری بود. آیپک ساختاری مرکزی دارد که بیست کارمند عالی رتبه آن را اداره می کنند. این بیست نفر هر دوسال یک بار توسط کمیته اجرایی شامل 150 نماینده از بیش از چهل سازمان وفدراسیون محلی وملی یهودیان، انتخاب می شود.
74- همان، ص 26
75- جامعه شبکه ای (Network Society) اصطلاحی است که مانوئل کاستلز در عصر اطلاعات، ازآن یاد کرده و جهانی شدن را ظهور نوعی جامعه شبکه ای دانسته که در ادامه سرمایه داری، پهنه اقتصاد و جامعه وسیاست و فرهنگ را در بر گرفته است.
76- مارشال مک لوهان دهکده جهانی (Global Village) را اولین بار در کتاب جنگ و صلح در دهکده جهانی سال 1968 به کاربرد.
77- Frank webster,Culture and politics in the information age,London ,Routledge,2001
78-امریکا ،ص 28
79-New house
80-The parade
81-New Yorker
82- Mademoiselle
83- Glamour
84- Samuel New house
85-امریکا ، ص 32
86- محمدعلی منصوریان، صهیونیسم مسیحی و جهان اسلام، فصل نامه کتاب نقد، ش 32 ، انتشارات پژوهش گاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران پاییز 1383 شمسی، ص 226
87- همان.
88- «جنگ آینده در دکترین نظامی رژیم صهیونیستی»، گروه امنیت ملی، مجله سیاست دفاعی، ش 4، پژوهشکده علوم دفاعی دانشگاه امام حسین (ع) سال هشتم، تهران پاییز و زمستان 1379 شمسی، ص 72 و 73.
89-International Christian Embassy Jerusale
90-The Church,s Ministy Among Jewish, people also known as The Israel Trust of the Anglican Church within Israel
91- Christian friends of Israel
92- Intercessors for Britain
93-prayer Friends of Israel
94- The bridges for peace
95- The American Messianic fellowship
96-The Messianic Jewish Alliance America
97-Jews for Jesus
98- The Evangelical Sisterhood of Mary: and. the council of Christians and Jews
99-Louis Bahjat Hamada , Understanding the . Arab World ,p.189 Nashville ,Nelson,1990
100-سوره اسراء ، آیه 5.
101- تفسیر عیاشی، ج 2، ص 281.
102- نک: علی کورانی، عصر ظهور، قابل دسترس در پایگاه: www.abasaleh.ofogh.net\ketab\008\start frm1.html
103- بحارالانوار، ج 60، ص 216.
104- سوره اعراف ، آیه 167 و 168.
105- سوره مائه ، آیه 64.
106- سوره اسراء آیه 104.
107- مستدرک الوسائل، ج 4 ،ص 476.
108- بحارالانوار، ج 53 ، ص 60.
109- همان، ج 52، ص 273.
110-همان، ج 51، ص 25.
111-منتخب الاثر، ص 309.
112-الملاحم والفتن، ص 57.
113-سوره بقره ، آیه 248.
114- نک: علی کورانی، عصر ظهور، قابل دسترس در پایگاه:
www.abasaleh.ofogh.net\ketab\008\start frm1.html
115- یعنی به طرق گوناگون از عده ای از صحابه نقل شده که علم به صدور آن از رسول خدا (ص) حاصل می شود.
116-ارشاد مفید، ص 405 ؛ غیبت طوسی، ص 277.
117-کمال الدین، ص 434.
118-بحارالانوار، ج 52 ، ص 229.
119- همان، ص 235.
120-همان ، ص 113.
121-همان، ج 53 ، ص 82و 84.
122-همان ،ج 52 ، ص 207.
123-سوره نساء، آیه 159.
124- بحارالانوار، ج 52، ص 383.
125-صحیح بخاری، ج 2، ص 256.
126-نک: نسخه خطی ابن حماد ص 159-162.
127- همان.
128- نک: علی کورانی، عصر ظهور، دسترس در پایگاه:
www.abasaleh.ofogh.net\ketab\008\start frm1.html
